U jo'Rayev, R. F a r m o n o V, s h. E r g a s h e V

Quyidagi jadvalni to'ldiring: 
T/r 
Utopik sotsializm 
Orzu qilgan 
jamiyat-
larining nomi 
Bu 
jamiyatning 
yashash 
shakli 
Bu 
jamiyatni 
qurish 
yo'li 
Nega ular 
utopik 
xarakterda 
edi 
1.  Fransuz utopik sotsializmi. 
2.  Ingliz utopik sotsializmi. 
3.  Nemis utopik sotsializmi. 
4.  Rossiya utopik sotsializmi. 
V I I B O B . XVII-XIX  A S R L A R N I N G 60-YILLARIDA 
ILM-FAN, ADABIYOT VA SAN'AT 
39- §. Ilm-fan taraqqiyoti 
A n i q  f a n l a r  d a h o l a r i .  X V I I - X V I I I  a s r l a r n i n g  b o s h l a r i d a 
tX^,
  a n i q  f a n l a r  s o h a s i d a  k a t t a  m u v a f f a q i y a t l a r g a  e r i s h i l d i . Bu 
muvaffaqiyatlar, birinchi navbatda, ingliz olimi I. Nyuton  ( 1 6 4 2 -
1727) va nemis olimi G. V. Leybnis  ( 1 6 4 6 - 1 7 1 6 ) nomlari bilan bog'liq. 
I. Nyuton 14 yoshga kirganida fan uning asosiy mashg 'ulotiga aylandi. 
Uning fizika fani taraqqiyotiga  q o ' s h g a n hissasi butun  o l a m tortishish, 
146 
1. «Ijtimoiy harakat» tushunchasiga izoh bering. 
2. Turli xil maqsad va yo 'nalishdagi ijtimoiy harakatlarning 
pay do bo'lishiga nimalar sabab bo'lgan edi? 
3. Nega Fransiya va Buyuk Britaniya sotsialistlarining 
qarashlari utopik sotsializm deb atalgan? 
4. Utopik sotsialistlar qanday jamiyatni adolatli jamiyat deb 
hisoblaganlar? 
5. Germaniya utopik sotsialisti K. Marks qanday g'oyalarni 
ilgari surgan? 
6. V. Belinskiy va A. Gersen faoliyati haqida nimalarni bilib 
oldingiz? 
Mustaqil ish 

---

mexanik harakat va nurning tarqalish qonunlarini kashf etganligi bilan 
belgilanadi. 
Bu uch qonunning mazmuni va ahamiyatini fizika o'qituvchingiz-
dan so'rab bilib oling. 
I. Nyuton 1671- yilda shisha linzani, eng katta teleskoplardan  k o ' r a 
osmon jismlarini yaxshiroq ко 'rsatadigan kichkina oynali teleskop  h a m 
ixtiro qildi. Shu tariqa olim yulduzlar olamini odamlarga yanada «yaqin-
lashtirdi». Fan sohasida erishgan katta muvaffaqiyatlari uchun 30 yoshga 
h a m  t o ' l m a g a n I.  N y u t o n Qirollik  j a m i y a t i a'zosi (akademik) etib 
saylandi. 
G. V. Leybnis 15 yoshida universitet talabasi bo'ldi. U faylasuf, 
matematik va tarixchi olim bo'lib yetishdi. 
1700- yilda Berlin Fanlar akademiyasiga asos soldi va uning birinchi 
prezidenti etib saylandi. U: «umumiy, zaruriy bilimning asosi faqat aql 
bo'lishi mumkin», - deb yozgan edi. Fizikada «yetarli asos qonuni»ni 
birinchi bo'lib izohlab berdi. Matematikada esa differensial va integral 
hisoblashni kashf etdi. Katta sonlami hisoblash mashinasini, mayatnikli 
soatni yaratdi.