U jo'Rayev, R. F a r m o n o V, s h. E r g a s h e V

Reaksiya kuchlarining hujumi. Dekabristlar qo'zg'oloni bostiril-
gandan so 'ng mamlakatda reaksiya kuchlari yanada foallashdi. Yangi podsho 
Nikolay I butun kuch-g 'ayratini samoderjaviye tuzumini mustahkamlashga 
qaratdi. U butun mamlakatni ulkan bir kazarmaga aylantirishni istar edi. 
Nikolay I ga  h a m m a yoqda inqilob sharpasi ko'ringanday tuyulardi. U 
bunday degan edi: «Inqilob Rossiya ostonasida turibdi.  A m m o qasamyod 
qilib aytamanki, tanamda jonim bor ekan, inqilob Rossiyaga kira olmaydi». 
U umrining oxirigacha shu qasamiga sodiq qoldi va zo 'ravonlikka asoslangan 
108 

---

hokimiyat apparatini kuchaytirdi. Hatto inqilobiy harakatga qarshi kurash 
oUb boruvchi maxsus bo 'lim ham tuzildi. 
Norozilik bildirishning, erkin fikr yuritishning zarracha ко 'rinishi, 
hukumatni salgina bo 'lsa-da tanqid qilish shafqatsiz ravishda ta'qib etildi. 
Ayniqsa, ilg'or ruhdagi rus adabiyoti qattiq quvg'in va ta'qib ostiga olindi.