U jo'Rayev, R. F a r m o n o V, s h. E r g a s h e V

Yevropaning mashhur musiqachilari.  B u davrning  m a s h h u r 
musiqachilari: nemis kompozitorlari I. Bax (1685-1750), V. Motsart 
(1756-1791) va L. Betxoven (1770-1828)laredi. Baxning xor, solistlar 
va orkestr uchun yozgan ulkan asari «Matveyning uqubatlari» deb ataladi. 
U n d a Isoning shogirdi Matvey hikoya qilib bergan Isoning uqubatlari 
tarannum etilgan. Injildagi rivoyat asosida Bax odamlarni qutqarish uchun 
о 'zini qurbon qilgan qahramon dramasini bay on etgan. 
V. Motsartni zamondoshlari «XVIII asrning haqiqiy mo'jizasi» deb 
atashgan. Haqiqatan ham shunday. Chunonchi, u 3 yoshidan boshlab musiqa 
о 'rgana boshlagan. 5 yoshida о 'zining birinchi konsertini yozgan. 12 yoshida 
yozgan operasi Milan (Italiya) teatrida qo 'yilgan. 14 yoshida esa Itahyadagi 
eng obro 'li musiqa akademiyasining a'zosi etib saylangan. 
1786- yilda yuqorida nomi qayd etilgan Bomarshening «Figaroning 
uylanishi» komediyasiga bastalangan 
opera qo'shiqlari va musiqasi mashhur 
bo'lib ketdi. Uning so'nggi asari «Rek-
viyem» (Sokinlik) edi. U cherkovlarda 
marhumning xotirasiga bag 'ishlab ijro 
etiladigan hayot va o'lim, inson qismati 
haqidagi asardir. 
Betxoven ayanchli hayot kechirdi. 
U eshitish qobihyatini deyarh yo 'qotgan 
edi. Shunday bo'lsa-da, kompozitor 
taslim bo'lmadi. U mashaqqatli ijod 
yo 'lida о 'zi bilan о 'zi kurash olib bordi. 
Natijida Betxoven barchani hayratga 
soladigan musiqalar yaratdi. 36- rasm. V. A. Motsart. 
153 

---

Ular ichida «Fantaziya yo 'lida sonata» va <>si 
kabi asarlari, ayniqsa, mashhurdir. Simfoniya markazida  b o ' y s u n m a s , 
isyonkor, taqdirning hech qanday zarbasi  h a m sindira olmaydigan jasur, 
qo'rqmas inson obrazi turadi. 
Savol vn tofishinqlar 
1. «Robinzon Kruzoning hayoti va g'aroyib sarguzashtlari» 
asarida qanday g'oyalar ilgari surilgan? 
2. Nega P. Bomarshening «Figaroning uylanishi» komediyasi 
hukmron tabaqalar g'azabiga sabab bo'lgan? 
3. Onori de Balzak ijodi haqida nimalarni bilib oldingiz? 
4. A. S. Pushkin hayoti va ijodi haqida nimalarni bilib 
oldingiz? 
5. Nima sababdan buyuk musiqachilar I.Bax, Motsart va 
Betxovenlar asarlari hamon mashhurligini saqlab 
kelmoqda? 
Mustaqil ish 
Yangi tarixning birinchi davridagi (XVI - XIX asrning 60- yillari) asosiy 
voqealarining sinxronik jadvalini tuzing. 

---