U. Inoyatov, S. Ahmedov, R

)
m
‘
o
s
(
i
x
r
a
n
n
u
g
k
r
i
B
)
g
k
(
i
r
o
d
q
i
m
n
u
n
a
g
i
d
a
n
i
l
i
q
b
a
l
a
T
0
0
2
0
1
0
6
1
3
1
0
2
1
7
1
0
8
5
2
0
4
0
5
Òalabga narxdan tashqari quyidagi asosiy omillar ta’sir
ko‘rsatadi: 
iste’molchining didi; bozordagi iste’molchilar soni;
iste’molchining daromadlari; bir-biriga bog‘liq tovarlarning narxi;
kelajakda narx va daromadlarning o‘zgarishi ehtimoli.
2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.
2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.
2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.
2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.
2- chizma. Narx va talab o‘rtasidagi bog‘liqlik grafigi.
Òalab narxga bog‘liq bo‘lmagan omillar ta’sirida o‘zgarsa, xuddi
shu narxdagi tovar boshqacha vujudga keladi.
Òalab sohasidagi o‘zgarish taklif tomonidan o‘zgarish sodir
bo‘lishiga olib keladi.
Òaklif deb, ishlab chiqaruvchilarning ma’lum davrda, ma’lum
narxda sotishga tayyor bo‘lgan tovarlari yoki xizmatlari hajmiga
aytiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

11
Òaklif bilan narx o‘rtasidagi to‘g‘ri proporsional bog‘liqlik mavjud.
Òaklif qonuniga binoan boshqa sharoitlar o‘zgarmagan holda
taklif hajmi o‘zgarishi bilan ishlab chiqaruvchilar ko‘proq tovarlar
taklif etadilar, aksincha, narx tushishi bilan esa taklif ham kamayib
boradi.
Òaklif hajmi zaxiralar, yangi quvvat ishga tushirilganda, yangi
ishlab chiqaruvchilar ish yurita boshlashi bilan ortadi.
Òaklif, narxga bog‘liq bo‘lmagan quyidagi omillar ta’sirida ham
o‘zgaradi:
1) ishlab chiqarish xarajatlari;
2) bozorga yangi firmalar kirib kelishi;
3) boshqa tovarlar narxi o‘zgarishi;
4) tabiiy ofat, urushlar.
3- chizma. Òaklif grafigi.
3- chizma. Òaklif grafigi.
3- chizma. Òaklif grafigi.
3- chizma. Òaklif grafigi.
3- chizma. Òaklif grafigi.
Òalab va taklif ta’siri natijasida bozor narxi o‘rnatiladi.
U talab va taklif egri chiziqlari D va S kesishgan nuqta bilan
belgilanadi. Bu nuqta muvozanat nuqtasi, 
narx esa muvozanat
narxi deb ataladi. Xuddi mana shu nuqtada narx ham, xaridor
ham sotuvchi uchun ma’qul bo‘ladi.
Òaklif ishlab chiqaruvchi ma’lum vaqt ichida ishlab chiqarishga
qodir bo‘lgan narxining har bir darajasida bozorga sotishga
chiqarilgan mahsulotlar miqdorini ko‘rsatadi. Narx o‘zgarishi bilan
sotishga chiqariladigan mahsulot miqdori ham o‘zgarishi sababli
talab kabi taklifning ham bir qator muqobil variantlari mavjud
bo‘ladi. Bu alohida ishlab chiqaruvchi uchun 2- jadvalda ko‘rsatilgan.
Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi
Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi
Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi
Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi
Alohida ishlab chiqaruvchining mahsulot taklifi
Òaklif har xil narxlarda sotishga qancha miqdorda mahsulot
chiqarilishini ko‘rsatadi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

12
Narxning oshishi bilan shunga mos ravishda sotishga
chiqariladigan tovar (taklif) miqdori ham ortadi, narxning tushishi
bilan taklif hajmi qisqaradi. Bu o‘zaro to‘g‘ridan to‘g‘ri 
bog‘liqlik
qonuni deyiladi.
2-jadval