U. I. Inoyatov

S_Tob - soliqqa tortiladigan aylanma;
SS — qo‘shilgan qiymat solig‘i stavkasi.

2. 
   Tovar (ish, xizmat)lar qo‘shilgan qiymat solig‘ini o‘z ichiga olgan narxlar va tariflar bo‘yicha sotilganida soliq quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
   

S_QQS = T_q*SS/(SS+100); (2)
bunda: T_q — qo‘shilgan qiymat solig‘i ham hisobga olingan tovar (ish, xizmat)lar qiymati.
Masalan, «Imkoniyat» kompaniyasi mol yetkazib beruvchilardan 200000 so‘mlik material sotib oldi. Uning QQS summasi quyidagicha bo‘ladi:
1-holat bo‘yicha:
QQS summasi=(200000*20%)/100%=40000 so‘m. 2-holat bo‘yicha:
QQS summasi=(200000*20%)/(100%+20%)=33333,(33) so‘m.
Moddiy boyliklarni xarid qilish bo‘yicha to‘lanadigan QQSni buxgalteriya hisobida hisobga olib borish uchun 4410-«Soliq bo‘yicha bo‘nak to‘lovlar» schyotidan foydalanish ko‘zda tutilgan.
Materiallar ishlab chiqarish va boshqa maqsadlarga sarflanishi jarayonida hisoblangan QQS summasi 4410-«Soliq bo‘yicha bo‘nak to‘lovlar» schyotidan 6410-«Budjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar» schyotiga sarflangan materiallar qiymatiga mutanosib ravishda o‘tkaziladi. Misol. Korxona mol yetkazib beruvchidan 100000 so‘mlik material
qabul qilib oldi. QQS – 20000 so‘m. Jami – 120000 so‘m. Ushbu muoma- laga quyidagicha buxgalteriya provodkasi beriladi:

• 
  Sotib olingan material qiymatiga – 100000 so‘m:
  

D-t 1010-«Xomashyo va materiallar» – 100000 so‘m.
K-t 6010-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar» – 100000 so‘m.

• 
  Hisoblangan QQS summasiga – 20000 so‘m:
  

D-t 4410-«Soliq bo‘yicha bo‘nak to‘lovlar» – 20000 so‘m.
K-t 6010-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar» – 20000 so‘m.
Mol yetkazib beruvchiga pul o‘tkazib berilganida:
D-t 6010-«Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga to‘lanadigan schyotlar» – 120000 so‘m.
K-t 5110-«Hisob-kitob schyoti» – 120000 so‘m.
Hisobot oyi davomida korxonada 45000 so‘mlik material ishlab chiqarishga sarflandi. Demak, QQS 9000 so‘mga teng:
(45000*20%)/100%=9000 so‘m.
Bu summaga quyidagicha buxgalteriya provodkasi beriladi: D-t 6410-«Budjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar» – 9000 so‘m. K-t 4410-«Soliq bo‘yicha bo‘nak to‘lovlar» – 9000 so‘m.