U. G‘afUrov, Q. SharIpov

Imtiyozli aksiya 
–  aksiyadorlik  jamiyati  dividendi  va  mol-mulkini 
taqsimlashda  oddiy  aksiya  egasiga  nisbatan  ustunlik  beruvchi  aksiya.
aKSIYaDorLIK JaMIYaTINING
afZaLLIKLarI
KaMChILIKLarI
Katta  hajmdagi  mablag‘ni  osonlik  bilan 
jamlay olishi. Chunki buning uchun yetarli 
miqdordagi aksiyani chiqarish kifoya
Aksiyadorlar  sonining  ko‘pligi  ja-
miyat  faoliyatini  mulkdorlar  tomo-
nidan  boshqarilishni  qiyinlashtiri-
shi. Shunga ko‘ra aksiyadorlik jami-
yatida  boshqaruv  kengashi  tashkil 
etiladi va direktor tayinlanadi
Aksiyadorlik jamiyati joriy faoliyatini bosh-
qarish  shartnoma  asosida  boshqa  tijorat 
tashkiloti – ishonilgan boshqaruvchiga top-
shirilishi mumkin bo‘lgan biznesning yago-
na shakli ekanligi
Asosiy  faoliyat  yoki  boshqaruvga 
oid  biron-bir  qarorni  qabul  qilish  
uchun uning aksiyadorlar yig‘ili shi-
da muhokama qilinishi mazkur jara-
yonning cho‘zilishiga olib keladi 
Aksiyadorning  boshqaruvda  ishtirok  etish 
imkoniyati  u  ega  bo‘lgan  aksiyalar  turiga 
bog‘liqligi
Oddiy  aksiyalar  ovozga  ega  hisoblanadi 
va  o‘z  egasiga  dividendlar  olish,  jamiyatni 
boshqarishda ishtirok etish huquqini beradi
Imtiyozli aksiyalar esa o‘z egalariga, birin-
chi  navbatda,  dividendlarni  olishga  hamda 
AJ  tugatiladigan  taqdirda  aksiyaga  tikkan 
mablag‘larini olishda ustunlik beradi
Imtiyozli  aksiyalar  jamiyat  daromadi  bor-
yo‘qligidan  qat’i  nazar,  ma’lum  bir  divi-
dendlar olish huquqini ham taqdim etadi 
Aksiyadorlarga  e’lon  qilingan  dividendlar  qonun  hujjatlariga  muvofiq 
soliqqa  tortiladi.  Aksiyalarni  sotishda  jismoniy  yoki  yuridik  shaxs  uchun 

---

42
solinadigan  daromad  solig‘i  to‘lanadi.  Daromad  solig‘i  aksiyani  xarid  qi-
lish  va  sotish  orasidagi  farqdan  hisoblab  chiqiladi.  Aksiyador,  shuning-
dek,  jamiyatdan  uning  aksiyalarini  xarid  qilishni  so‘rash  bilan  biznesni 
tark  eti shi  mumkin.  Bu  kabi  masalalar  esa,  O‘zbekiston  Respublikasi-
ning  «Aksiyadorlik  jamiyatlari  va  aksiyadorlar  huquqlarini  himoya  qilish 
to‘g‘risida»gi  qonuni  bilan  tartibga  solinadi.