Tyermiz davlat universiteti pyedagogika instituti

MAVZU. ILMIY TADQIQOT METODOLOGIYASI FANINING MAQSAD VA VAZIFALARI. ILMIY BILIMLARNING METODOLOGIK ASOSLARI.

Reja:

1. 
   Ilm-fanning ta’rifi. Ilm-fan tadqiqot faoliyati sohasi sifatida.
   

Ilm-fanning o‘zaro bog‘liq xususiyatli belgilari.

2. 
   Ilmning maqsadi. Ilmning vazifalari. Ilmning funksiyalari.
   
3. 
   Fanlarning tasnifi. Empirik fan. Nazariy bilim. Fundamental va amaliy fanlar.
   
4. 
   Ilm-fan va haqiqatni o‘zlashtirishning boshqa shakllari. Ilm-fan va falsafa o‘rtasidagi munosabatlar.
   
5. 
   Fanni rivojlanishining asosiy bosqichlari. Qadimgi yunon ilmi. O‘rta asrlarda ilm-fanning rivojlanishi. Zamonaviy ma’noda ilm-fan. Ilmiy bilim tushunchasi.
   

Fanning ijtimoiy-madaniy hodisa ekanligi uning jamiyat hayoti va taraqqiyoti talablari bilan bog‘liqligida namoyon bo‘ladi.

Dastlabki bilimlar qadimgi Sharq mamlakatlari Misr, Bobil, Hindiston, Xitoy va Markaziy Osiyoda shakllangan. Ular tabiat, jamiyat, inson haqidagi tajribadan kelib chiqqan empirik xarakterdagi bilimlar fanning ilk elementlari edi. Ko‘pchilik faylasuflar (Masalan, V.P.Koxanovskiy, Ye.V.Zolotuxina, E.Yusupov, J.Tulenov va boshqa)lar ta’kidlaganidek, qadimiy davrlardanoq odamlar olamni anglashga intilganlar, bu ularning dunyoqarashlarida o‘z ifodasini topdi. Eramizdan avvalgi VII-V asrlardan boshlab, eng qadimiy fan – falsafa paydo bo‘ldi. U davrlarda “fan”, “falsafa” birxil ma’noni ifodalar edi, kishilarning olam haqidagi barcha bilimlari falsafa doirasida mujassamlashgan edi.
XVI-XVII asrlarda ijtimoiy hayotdagi jiddiy o‘zgarishlar – sanoat, ishlabchi qarishining yuzaga kelishi, xususan, harbiy, tog‘, qurilish sanoati, xalqaro savdoning rivoji fanning shakllanishi va taraqqiyoti uchun turtki bo‘ldi, zotan sanoatlashgan jamiyatda ishlab chiqarishni rivojlantirish uchun tabiatni, undagi narsalar, predmetlar, jarayonlar mohiyatini anglash, ularnio‘rganish zarur edi.