Тузувчилар: т

ТКТИ, Ўқув-услубий кенгаши раиси, 
доцент
 
 
 
 Ш.А.МУТАЛОВ 
 
 
 
 
Отпечатано в типографии ТХТИ 
Ташкент. ул. А.Навои, 32. 
 
4 

---

КИРИШ 
Биокимё тирик организмларнинг (ўсимликлар, хайвонлар) ва озуқа 
махсулотларини биокимёвий таркибини ва уларда борадиган барча биокимёвий 
жараёнларни ўрганади. Бу эса шу жараёнларни мукаммал ўрганиш, қишлоқ 
хўжалик махсулотлари сифатига таъсир қилувчи асосий омилларни билишга 
ёрдам беради. 
Озиқ-овқат саноатининг барча йуналишлари қишлоқ ҳўжалик 
махсулотларини қайта ишлайди. Ўсимликлар ва ҳайвон организми 
тўқимларида бўлиб ўтадиган турли хилдаги жараёнларни тадқиқоти, озиқ-
овкат ва кимё саноатида махсулотларни сақлаш ва қайта ишлашда биокимёвий 
усулларни қўллаш имкониятини беради. Бу орқали эса ўз навбатида, биокимё 
фанининг ютуқлари ва назарияларига асослаган ҳолда, озиқ - овқат ва кимё 
технологиясини такомиллаштиришга эришиш мумкин. 
Ушбу услубий қўлланма Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан 
тастиқланган озиқ-овқат ва кимё технологияси бакалавратура кундузги бўлим 
йўналиши намунавий дастурига асосланган ишчи дастурига мувофиқ тузилган 
бўлиб, кимё-технология институти миқиёсидаги нашрига мўлжалланган.
Қўлланмага умумий биокимё бўйича амалда бажариладиган лаборатория 
ишлари кундузги бўлим талабалари учун киритилган. Унда оқсиллар, оддий 
оқсилларни ажратиб олиш усуллари, динатурация ва турлари, оқсилларга хос 
рангли сиқат реакциялар, оқсилларнинг изоэлектрик нўқтасини аниқлаш,
углеводлар, уларнинг миқдорини аниқлаш усуллари, қайтарувчи қантларни 
Бертран усулида аниқлаш, крахмалнинг миқдорини аниқлаш, ферментлар, α-
амилаза ферментиниг декстринлаш қобулиятини аниқлаш, липаза 
ферментининг активлигини аниқлаш, липидлар, мойларнинг сифат 
реакциялари, витаминлар, уларнинг миқдорини аниқлашга асосланган 
юқоридаги барча машғулотлар бир дарс давомида бажаришга мўлжалланган. 
Ушбу қўлланмадаги беш бўлимнинг хар бирида, амалий ишларни бажариш 
учун, зарур бўлган назарий тушунчалар баён этилган. 
Қўлланмага киритилган амалий машғулотлар биокимё назарий курсининг 
асосий қисмлари билан узвий боғлиқ ҳолда, талабаларнинг чуқурроқ билим 
олишига ёрдам беради.