Tuzuvchilar: M. J. Rajabov

6N-rasm
  M ushtlar  dushm anlikdan  dalolat  beradi.

---

q a n d a y   h o la td a   b o 'lis h s a ,  s h u n d a y   q o tib   o 'tirls h la rin i 
s o 'r a d im .  U la r d a n   90  foizi  q o 'lla rin i  k o 'k rak lariga  q o 'y ib  
o 'lirg a n lik la rin i  k o r d i m .   U la r   u c h u n   h u rm a tli  b o 'lg an  
o d a m la rig a   m e n   s o 'z la r   bilan  h u ju m   b o s h la s h im   bilanoq 
ush b u   h o la tn i  egallag anliklarini  b ilganlarida  ha yratlari 
ch eksiz  b o 'ldi.  B u n d a y   h o la tn i  a u d ito riy a d a g i  k o 'p la b  
o d a m l a r   e s h ita y o tg a n   so '/.lariga  ro zi  b o 'l m a g a n la r id a  
qabul  qilLshlari  a n iq  ko'rsatildi.  K o 'p l a b  j a m o a t   arboblari 
q o ' l l a r i n i   c h a l k a s h t i r g a n i g a   e ' t i b o r   q i l m a g a n l i k l a r i  
u c h u n g i n a   a u d i t o r i y a n i   o ' z   n u t q l a r i   b ila n   q iz i q ti r a  
o lis h m a y d i.  T ajrib ali  n o t iq la г  bu  i m o - i s h o r a n i   q a b u l 
q ilg a n   a u d it o r y a d a   ilitish,  e ritis h   c h o r a l a r i n i   k o 'r is h  
lozim   ekanligi  h aq id a   bilishadi.  O d a m la r   y a n a d a   qulay  
qabul  qilish  h olatini  tan la s h n i  va  n utq  s o 'z la y o tg a n g a  
nisb a ta n   o 'z   m u n o sa b a tla rin i  o 'z g a rtira   o lish n i  o 'z la s h -  
tirishlari  shart.
R o 'p a r a m a - r o 'p a r a   o 'tir ib   su h b a tla sh a y o tg a n d a   s u h ­
b a td o sh in g iz   k o 'k rag id a   q o 'lla rin i  c h a lish tirg a n in i  k o 'r -  
sangiz,  s o 'z   o rqali  sizning  a ytgan  fikringizga  q o 'sh ilish in i 
aytsa  h a m .  siz  su h b a td o sh in g iz g a   y o q m ay d ig a n   n im a - 
n idir  a ytib  q o 'y g a n in g iz n i  xulosa  qilishingiz  m u m k in . 
G a p   s h u n d a k i,  m u lo q o tn in g   noverbal  vositalari  alday 
o lm a y d i,  verbal  esa  y o lg 'o n   gapira  oladi.  Bu  la h z a d a   siz 
u n in g   im o-Lshorasi  s a b a b in i  a n iq la s h g a   h a r a k a l   q ili­
shingiz  va  inso n n i  yoqim liro q   h o latn i  egallashga  u n d a -  
shingiz  lozim .  Esda  luting:  inson  k o 'k r a k d a   c h a lish g an  
q o 'lla rin i  tu tib   tu ra r   e k a n ,  u  salbiy  m u n o s a b a tn i  saqlab 
luraveradi.  Z o 'r iq q a n   ichki  ru hiy  h olat  in s o n n i  bu  h o -  
lalni  q abu l  qilishga  m a jb u r   etadi.  U s h b u   h o la tn i  saqlab 
lurish  esa,  ichki  z o 'riq is h n i  t a n a n in g   tash q i  k o 'rin is h i 
orqali  n a m o y o n   b o 'llshidir.
I n s o n n in g   q o 'lla rin i  yozib  yuborlshga  m a jb u r   qila- 
digan  odd iy,  a m m o   s a m a rali  usul  bu  —  u ning  qo'liga 
ru c h k a ,  kitob,  q o g 'o z   yoki  h a r   q a n d a y   p r e d m e tn i  uza- 
tishdir.  P r e d m e t n i   olish  vaqtida  sherik  q o 'l in i   o ldinga 
e h o 'z a d i   h a m d a   q o 'lla rin i  yozib  y u boradi.  S h u   bilan  u
89

---

o c h i q   h o l a t  ni  q a b u l   q i l a d i   va  m u n o s a b a l i n i   s iz g a  
n is b a la n   o ‘zgartiradi.  I n s o n d a n   b iro n   n a rs a n i  yaxsliiroq 
k o 'rish   yoki  c 't i b o r   berishi  u c h u n   o ld in g a   eng ashishin i 
i llim o s   q ilish  m u m k i n .   B u n i n g   n a li ja s i d a   u  q o 'l i n i  
oldinga  c h o 'z a d i.  B oshqa  n a f   k eltiradigan  usul  esa  -  
oldinga  en gashih ,  o c h iq   kaftlar  bilan  savol  berish,  y:i  ni: 
« K o 'r a y a p m a n k i .   siz la rg a   savol  b o r,  n i m a n i   b ilis h n i 
x o h l a r   e d in g i z ? »   y o k i  « B u   t o g ' r i d a   si/,  n i m a   d e b  
o'yiaysiz?»  —  d e b   s o ‘r a g a n id a n   so  ng,  slul  su y a n ch ig 'ig a  
s u v a n ib .   u n i n g   g a p ir i s h i g a   i m k o n i y a t   y a r a t in g .  O ' z  
kaltlarin gizni  u n g a  n a m o y is h   qilish  bilan  u n d a n   o c h iq  
va  o s h k o ra   javob  kutasiz.  S avdo  x o d im i  b o ‘lib  ishlash 
v a q tim d a   x arid o rim   k u tilm a g a n d a   q o ‘llarini  ko'kragiga 
q o ‘vsa,  h e c h   q a c h o n   tak lif  q i la y o tg a n   m a h s u l o t i m n i  
taq d im   etishni  d a v o m   e ttirm a s d im .  Balki  n i m a   u c h u n   u 
b u n d a y   qilgani  sa b ab in i  aniq lash g a  harakal  qilar  e d im  
A g a r  x a rid o rd a   y a sh irin   e 't i r o z   b o 'lsa ,  m e n   n o v e rb a l 
signallarga  e ’libor  ailib  bilib  oiard im .
QO'LLARNI