Tuzuvchilar: M. J. Rajabov

(112- 
rasm).
D e s m a n d   M orris  inson 
chaq alo q lig id a   o n a   k o ’ksida
his  e tg a n   xavfsizlik  hLssini 
112-rasm  Vaqtni
y a n g id a n   hLs  qilish  u c h u n  
cho‘zyapti.
137

---

o g 'z ig a   h a r   xil  p rc d m e tla rn i  solishini  aytgan.  K o 'z o y n a k  
b a n d i n i   s o 'r i s h   h a m   a m a l d a   y u p a n t i r u v c h i   h a r a k a t  
h i s o b l a n a d i .  C h e k u v c h i l a r   b u n i n g   u c h u n   s i g a r c t d a n  
foydalanishsa,  bola  b a r m o g 'i n i   s o 'ra d i.
VAQT  CHO'ZISH  USULLAR1
T rub ka  c h ek ishg a  o 'x s h a b   k o 'z o y n a k   b a n d in i  o g 'ziga 
s o lis h   o ‘z   q a r o r i n i   p u x t a   o ' y l a b   o l is h   u c h u n   h a m  
ishlatilishi  m u m k in .  M u /.o k a ra la r  vaqtid a  bu  h a ra k a t, 
o d a td a ,  s u h b a t  o xirida   o d a m d a n   u n ing   q a ro ri  s o 'r a l -  
g a n d a   p a y d o   b o 'l a d i .  K o 'z o y n a k   t a q a d ig a n   o d a m l a r  
u c h u n   ularga  v a q td a n   yutlshga  im k o n   bcradigan  y a n a  
bir  usul  —  d o i m   k o '/ o y n a k n i   olish  va  lin zalarin i  te z - tc z  
arlLshdan  foydalanishdir.  Siz  o d a m d a n   u nin g  q a ro rin i 
s o 'r a g a n i n g i/ d a n   s o 'n g   sh u   h a ra k a tn i  k uzatsangiz,  yax- 
shLsi,  in d a n ia s d a n   kulib  lu rg a n   m a 'q u l.
Bu  h a r a k a t d a n   k c y in g i  k c la d i g a n   h a r a k a t l a r   x a - 
r id o r n in g   n iy atla ri  t o ' g r i s i d a   x a b a r   b c ra d i  va  k u z a -  
t u v c h a n   o d a m g a   ularga  t o 'g 'r i   b a h o   berish  im k o n in i 
lu g 'd ira d i.  M a sa la n ,  o d a m   y a n g id a n   k o 'z o y n a k n i  taqsa, 
b u   k o 'p   h o lla rd a   u  y a n a   bir  m a ria   dalillarga  « qara- 
m o q c h i»   ckanligini  bildiradi,  a g a r   u  k o 'z o y n a k n i  o 'y n a b  
c h c tg a   surib  q o 'y s a ,  d c m a k ,  u  s u h b a tn i  tugalLshni  x o h -  
layapli.
KO'ZOYNAK  USTIDAN  QAKASII
O ' l g a n   a s rn in g   2 0 -y illa rid a   o l in g a n   f ilm la rd a   a k -  
ty o rlar  k o 'z o y n a k   u stid a n   q a ra s h n i  xuddi  ingliz  j a m o -  
a tc h i  m a k ta b i  o 'q ilu v c h ig a   o 'x s h a b   insonga  tanqidiy  va 
q o ralash  m u n o s a b a tin i  bildirish  m aq sa d id a   ishlatishgan. 
K o 'p i n c h a   bu  h a ra k a t  o rq ali  k o 'z o y n a k   ta q q a n   inson 
kim  b ila n d ir  g a p la s h a y o tg a n d a   k o 'z o y n a k   u stid a n   q a -  
raydi.  A m m o   u  b u n d a y   nigoh  bilan  kimga  q a ra m a s in  
in so n d a   uni  x ayolan  m u h o k a m a   q ila y o tg a n d a y ,  q o r a -  
layotganday  his  pay d o   bo'ladi.  K o 'z o y n a k   ustidan  boqish
138

---

si/ga  j u d a   q i m m a t g a   tu sh ish i 
i n u m k i n ,   c h u n k i   s u h b a t d o -  
shingiz  albalta  bu  nigoh  orqali 
qo'Uarini  chaikashtirib.  o y og'i- 
ni  ustm a-ust  tashlab  va  shunga 
inos  holda  negativ  m u n o sa b a t 
bilan  ja v o b   qiladi.  KoV.oynak 
l a q u v c h i  o d a m l a r   g a p i r a y o t -  
ganlarida  uni  olib  q o “ylshlari, 
e s h i t a y o t g a n l a r i d a   t a q i s h l a r i  
kcrak.  Bu  s u h b a t d o s h g a   n a -  
l a q a t   l i n c h l a n l i r u v c h i   k a b i  
la'sir  qiladi,  balki  k o V o ynak li 
o d a m g a   suhbal  oqiniini  nazorat 
qilish   i m k o n i n i   h a m   b c ra d i.
T inglo vchi  u ni  tez  oV g a rtirib
oladi  —  k o ’zoynak  o lin g a n d a   u  su n n a iu o s n n in g   gapim  
b o ‘Iniasligi  kcrakligini,  koV o y n a k   taqilganda  csa  gapirish 
m um kinligini  bildiradi.
X II  BOB.  XUSUSIY  VA  HUDUDIY  DA’VO 
IM ()-IS I1()R A IA R I
HUDUDIY  DA’ VOIAR
O d a m l a r   p r e d m e !   y oki  in so n g a   oV .ining  h u d u d i y  
d a ’vosini  e 'l o n   qilish  u c h u n   s u y a n is h a d i.  A g a r  o d a n i 
unga  taalluqli  b o 'lm a g a n   narsaga  suy an sa,  bu  harakal 
c h a q iriq   yoki  o '/.in in g   ustu n lig in i  k o 'i s a t ls h g a   intilish 
s ifa tid a   q o 'l la n i la d i.   M a s a l a n ,   si/.  d o ‘s tin g iz n i  u n in g  
y a n g i  o l g a n   v e lo s ip c d i,  m a s h i n a s i ,   uyi  yoki  b o s h q a  
q a n d a y d i r   x u s u s iy   m u l k i n i n g   u m u m i y   k o 'r i n i s h i d a  
suratga  o l m o q c h i   boMsangiz,  a lb a tla ,  u  oV.ining  yangi 
o lg a n   m u lk ig a   s u y a n a d i ,   u n g a   o y o g 'i n i   yok i  q o 'l i n i  
q o 'y a d i   ( /  
15-rasm).
  U  o ' z   m u lk ig a   t c k k a n d a   m u lk