Tuzuvchi: Shukurov F. M. SamDu “Xorijiy Sharq tillari” kafedrasi o’qituvchisi

12 - - DARS.

س، ش، ص، ض HARFLARI VA ULARNING IMLOSI. LUG’ATLAR
Darsning maqsadi: talabalarga tanvin fatha (tushum kelishik) shaklini tushuntirish.
Dars turi - amaliy mashg’ulot.
Dars metodi - jonli nutq asosida og’zaki va yozma bayon.
Dars jihozi - darslik, ko’rgazmali qurollar, tarqatma materiallar.
Darsning borishi. Tashkiliy qism:
1.Salomlashish, davomatni aniqlash, uy vazifasini tekshirish.
2.O’tilgan mavzuni mustahkamlash.
3.Yangi mavzu:
Tanvin fatha - , ً «an» deb o’qiladigan qo’shalоq fatha harakatidir--ً. Bu erdagi
ikkinchi fatha sukunli nunni ifоdalab kelayaпti. U so’zni tushum kelishigida ekanligidan
dalоlat beradi:
tavbani-(tawbatan) _ً - َْ_Fَ ، qizni-(bintan) B1ً_ْ-ِ ، оtani -('aban) B- أًَ
7- mashq. O’rgangan harflarning har bir ko’rinishini ikki qatоrdan yozib chiqing.
13 - - DARS.
ق، ف HARFLARI VA ULARNING IMLOSI. LUG’ATLAR YOZISH. Darsning maqsadi: talabalarga arab tilida hamzaning turlari haqida ma’lumot berish.
Dars turi - amaliy mashg’ulot.
Dars metodi - jonli nutq asosida og’zaki va yozma bayon.
Dars jihozi - darslik, ko’rgazmali qurollar, tarqatma materiallar.
Darsning borishi. Tashkiliy qism:
1.Salomlashish, davomatni aniqlash, uy vazifasini tekshirish.
2.O’tilgan mavzuni mustahkamlash.
3.Yangi mavzu:
Hamza undoshi « ء » alifboda o’z aksini topmagan. U qo’shimcha belgi bilan ifodalanadi va alifboga ilova qilinadi.
Hamza belgisi harflar tizmasida tutgan mavqe’iga qarab o’zi alohida yoki ا (alif) و (vov) va ي (yoy) tayanchligida satr usti yoki ostiga qo’yilishi mumkin. Mazkur harflar hamzaga tayanch vazifasini bajarganda o’zlari hech qanday tovushni bildirmaydi. Ayrim o’rinda hamza belgisini qanday yozish va tayanch uchun qanday harf tanlash jumboqi mazkur belgining harflar tizmasida tutgan o’rni va ikki tomondagi harakatlarning nisbatiga muvofiq hal qilinadi.
So’z boshida hamzaga tayanch vazifasini alif bajaradi.
Agar so’z boshida yozilayotgan hamzadan so’ng «a» yoki «u» bo’lsa, hamza belgisi munosib harakat bilan tayanch harf (alif) ustiga qo’yiladi
أَبٌ abun - ota أمٌّ ummun - ona
So’z boshidagi hamzadan so’ng qisqa «i» og’ilsa, hamza belgisi kasra bilan birgalikda tayanch harf (alif) ostiga qo’yiladi:
إِبْنٌ ibnun- o’g’il, إِسْمَعْ «isma» -eshit