Тузувчи : Файзуллаева Н

Transfertlar tahlili

Umuman olganda, xizmat ko‘rsatish sohasida debet va kreditlarning asosiy kategoriyalarini savdoda kiritilgan ayni ko‘rsatkichlar, ya’ni nisbiy qiymatlar bilan bog‘lash mumkin. Lekin bunday yondashuvning samaraliligi xizmat moddalarining ba’zi sohalarga tavsiv etuvchi omillari murakkabligi, shuningdek, turli moddalar qiymati to‘g‘risidagi ma’lumotlarning yo‘qligi sababli chegaralanadi. SHuning uchun, odatda, xizmat ko‘rsatish sohasida debet va kreditlarning umumiy prognozlashtirish imkonini beruvchi usullardan foydalaniladi. Xizmat va transport kategoriyasining asosiy ko‘rsatkichlarini aniqlashda asosiy omillar orasiga quyidagilar kiradi.

1. YUk va sug‘urta debetlari importning transportirovkasi bilan bog‘langan bo‘lishi mumkin. Kreditlar eksportlar bilan shunday holatda bog‘liq bo‘ladiki, agar o‘sha davlatning transport tashkilotlari eksport yuklarini etkazish nuqtasigacha transportirovkasini ta’minlab bersa.

2. Boshqa transport xizmatlari, masalan, yo‘lovchi tashish va port xizmatlari, shuningdek, tovar savdosi oqimi, turizm darajasi va o‘zimizdagi transport tashkilotlarining raqobatbardoshligiga bog‘liq.

3. Turizm bilan bog‘liq kirim va to‘lovlar foydalarga baholar sharoitidagi raqobatbardoshligiga bog‘liq. Turizmdan tushadigan tushumlar, sayyohlar kelayotgan mamlakatning daromad darajasiga bog‘liq. Sayyohlarga xizmat ko‘rsatishning yaxshilanishi, masalan, xizmat ko‘rsatish darajasining oshishi, mehmonxonalardan taklif qilinayotgan xizmat ko‘rsatishning oshishi, ma’qul ma’noda uzoq muddatda turizm tushimlariga ta’sir etadi.

4. Investitsiyadan olinadigan daromadlar, qonun bo‘yicha tashqi qarz uchun to‘lanadigan foyiz to‘lovlari katta debet hisoblanadi. O‘tgan va avvalgi chet el zayomlari bahosi va hajmi ham shulardan kelib chiqadi. CHet el investitsiyasi natijasidagi mablag‘lar oqimining o‘lchanishi bugungi kundagi shunday investitsiyalarning umumiy miqdoridan kelib chiqadi. Kreditlarga kelsak, mablag‘ oqimi boshqa davlatlarga berilgan zayomning foyizidan tushadigan tushumlar, shuningdek, chet el zahiralarining daromad darajasiga bog‘liq.

5. Xususiy bir yoqli transfertlarni yirik qismidan biri ko‘p hollarda, chet eldan xizmat qiluvchi migrantlarning o‘tkazilishi hisoblanadi. Xizmat qiluvchi migrantlarning qabul qilinadigan davlatdagi umumiy maoshi va keyinchalik reportatsiya qilinadigan summani hisobga olish kerak. Migrantlarga beriladigan maoshning umumiy hajmi ularni qabul qiluvchi davlat iqtisodiy siklining qaysi bosqichda bo‘lishiga bog‘liq holda o‘zgarishi mumkin, maoshlarni reportatsiya qilishga esa kelajakda ayirboshlash kursining darajasi va soliq prognozlarini kutishlar, vositalarni reportatsiya qiluvchi stimullar ta’sir etadi.

6. Rasmiy bir tomonlama transfertlarning qiymati boshqa davlatlar hukumati tomonidan aniqlanadi. Prognoz chet el transfertlaridan olingan byudjet prognozlariga mos kelishi kerak.