Тузувчи : Файзуллаева Н

doiraviy okimi modeli
ko‘rinishida tasavvur kilish mumkin. Bu sodda model makroiktisodiy taxlil asosini tashkil etadi.
Fakat xususiy mulkka tayangan ( ya’ni davlat ishtiroki mavjud bo‘lmagan) yopik iktisodiyotda 
bunday doiraviy okimi firmalar va uy xo‘jaliklari o‘rtasida amalga oshiriladi (1-chizma). 
Uy xo‘jaliklari ishlab chikarish uchun zarur bo‘lgan barcha iktisodiy resurslarni resurslar 
bozoriga etkazib beradilar, korxonalar esa bu resurslarni sotib olib turli xil maxsulotlarga, 
xizmatlarga aylantiradilar, so‘ngra esa ularni tayyor maxsulotlar va xizmatlar bozoriga etkazib 
beradilar. Ayni paytda “resurslar - tovarlar va xizmatlar” okimiga karama karshi yo‘nalishda
“daromadlar - xarajatlar”ning xam doiraviy okimi amalga oshiriladi. Ya’ni, uy xo‘jaliklari o‘zlari 
etkazib bergan iktisodiy resurslar evaziga daromad oladi xamda ularni tovarlar va xizmatlar 
iste’mol kilish uchun sarflaydilar yoki aksincha korxonalar resurslar uchun sarf-xarajatlar 
kiladilar xamda tayyor maxsulotlarni sotish evaziga daromad oladilar. 
Resurslar xamda tovarlar va xizmatlar okimi jami taklifni, daromadlar va xarajatlar okimi 
jami talabni ko‘rsatadi. Davlat ishtiroki mavjud bo‘lmagan yopik iktisodiyotda yalpi talab va 
yalpi taklifning o‘zaro teng bo‘lishi
firmalarnining yalpi sotuvi, yoki yalpi ishlab chikarishi xajmi uy xo‘jaliklarining yalpi 
daromadlari, yoki yalpi daromadlariga teng bo‘lishi shaklida namoyon bo‘ladi. 
1-chizma. Sof bozor iktisodiyoti sharoiti “resurslar - maxsulotlar”va “daromadlar – 
xarajatlar”ning doiraviy aylanishi modeli. 
 
Пул даромадлари (иш хаки, рента, 
фоиз, фойда) 
Ресурслар бозори 
Уй хўжалиги 
Фирмалар
Товарлар ва хизматлар 
бозори 
Ресурсларга 
харажатлар 
Даромадлар 
Истеъмол харажатлари 
Ресурслар 
ер, мехнат, 
капитал
товар ва 
хизматлар
товар ва 
хизматлар

---

10 
Bu ko‘rsatkichlar o‘rtasidagi tenglikning buzilishi ishlab chikarishning pasayishi, 
inflyatsiya va ishsizlik darajalarining ko‘tarilib ketishiga sabab bo‘ladi. Davlat aralashuvi 
mavjud bo‘lgan iktisodiyotda bu model ancha murakkab ko‘rinish oladi.