Тузувчи : Файзуллаева Н

APC = ------------- 100 
Yd 
bunda: APC – (average propensity to consume) iste’molga o‘rtacha moyillik. 
Tasarrufidagi daromaddagi jamgarish ulushini jamgarishga o‘rtacha moyillik deb ataladi, 
ya’ni: 
S
APS = --------------- 100 
Yd
Bunda: APS (average propensity to saving) – jamgarmaga o‘rtacha moyillik. 
Misol uchun, tasarrufidagi daromad darajasi 410 va 530 shartli birlikka va iste’mol 
darajalari 405 va 495 shartli birlikka teng bo‘lgan xolatlar uchun iste’molga o‘rtacha moyillikni 
xisoblaymiz, ya’ni: 
ARS =(405 / 410) x 100 = 98, 78% yoki 0,98; 
ARS = (495 / 530) x 100 = 93,39% yoki 0,93 ga teng. 
Demak, bu misollardan ko‘rinib turibdiki, tasarrufidagi daromadlar mikdori ko‘payib borishi 
bilan uning tarkibidagi iste’mol ulushi kamayib va aksincha jamgarma ulushi ko‘payib boradi.
Bu xolatni Keynsning “asosiy psixologik konun”i bilan izoxlash mumkin. “Mavjudligiga 
nafakat aprior tasavvurlarga ko‘ra, bizning inson tabiatini bilishimizdan kelib chikib shuningdek
o‘tmish tajribasini sinchiklab o‘rganish asosida biz to‘lik ishonishimiz lozim bo‘lgan asosiy 
psixologik konun shundan iboratki kishilar daromadlari o‘sishi bilan, odatda, o‘z iste’mollarini 
oshirishga moyillar, ammo daromadlari o‘sgan darajada emas”* 
Soliklar to‘langandan keyin kolgan daromadning bir kismi iste’mol kilinadi, ikkinchi 
kismi esa jamgariladi, shu tufayli xam iste’molga va jamgarishga o‘rtacha moyillik yigindisi 
100% ga yoki koeffitsient ko‘rinishda 1 ga teng:
ARS + ARS = 100% 
yoki
 1. 
Uy xo‘jaliklari tasarrufidagi daromadlarining o‘sgan kismini yo iste’mol kiladi, yoki 
jamgaradi. 
Iste’moldagi o‘zgarishlarning shu o‘zgarishni keltirib chikargan tasarrufidagi daromad 
o‘zgarishdagi ulushi iste’molga chegaralangan moyillik deyiladi.
Δ 
S