Тузувчи : Файзуллаева Н

Yx – Yp 

= 

kut + f 
( ------------- ) + ε 
Yp 
Bu erda 

- inflyatsiyaning xakikiy darajasi; 

k- inflyatsiyaning kutilayotgan darajasi;
Yx – Yp 
f 
( ------------- ) + ε - 
talab inflyatsiyasi;
 
Yp 
 
f - Fillips egri chizigining ogish burchagini belgilovchi empirik koeffitsent; 
ε - 
tashki baxo shoki ( taklif inflyatsiyasi). 
Ouken konuniga ko‘ra YaIMning uzilishi, ya’ni
(Yx – Yp) / Yp mikdor davriy ishsizlikning 
o‘zgarishiga boglikligi sababli kiska muddatli Fillips egri chizigini tenglamasini kuyidagicha 
tasvirlash mumkin: 

= 

k
- β [ u -u

] + ε
Keltirilgan tenglamadan ko‘rinib turibdiki, xakikiy inflyatsiya darajasi mikdori kutilayotgan 
nflyatsiya darajasiga xamda tashki baxo shoklari darajasi bilan to‘gri bogliklikka, davriy 
ishsizlik darajasi bilan esa teskari boglikka ega ekan.
Xukumat Fillips egri chizigiga asoslanib, kiska davr uchun, iktisodiy siyosat 
maksadlaridan kelib chikib ishsizlik va inflyatsiya darajalarining istalgan kombinatsiyasini 
tanlashi mumkin. 
Kiskacha xulosalar 
Iktisodiy davrlar asosan to‘rtta boskichini o‘z ichiga oladi va ularni iktisodiy 
tebranishlar deb yuritish maksadga muvofik. Iktisodiy tebranishlarning sabablari xilma - xil
bo‘lsada, ularning barchasi yalpi xarajatlar xajmining o‘zgarishi orkali YaIM dinamikasiga 
ta’sir ko‘rsatadi.
Ishsizlik darajasi deb ishsizlar soninning ishchi kuchi soniga nisbatiga aytiladi. Ishchi 
kuchi xam boshka tovar maxsulotlari kabi bozorda sotiladi va sotib olinadi. To‘la ish bilan 
bandlik 100% ish bilan ta’minlanganlik darajasini anglatmaydi. 
Kelib chikish sabablariga ko‘ra friksion, tarkibiy va davriy ishsizlik turlari mavjud. 
Ishsizlikning tabiiy darajasi friksion va tarkibiy ishsizlik darajalari yigindisiga teng bo‘lib,
mamlakatdagi oxirgi o‘n yilda mavjud bo‘lgan xakikiy ishsizlik darajasi va keyingi o‘n yil uchun 
prognoz kilib xisoblangan ishsizlik darajalarining o‘rtacha mikdori sifatida belgilanadi. 

---

34 
Ishsizlar sonining oshishi, ya’ni ishsizlikning xakikiy darajasi uning tabiiy darajasidan 
yukori bo‘lishi potensial xajmdagi YaIM bilan xakikiy xajmdagi YaIM o‘rtasida uzilishga olib 
keladi. Ouken konuni bunday bogliklikning mikdoriy darajasini ifodalaydi. 
Inflyatsiya
 
ma’lum davr mobaynida mamlakatda baxolar o‘rtacha (umumiy) 
darajasining barkaror o‘sishi va pulning xarid kobiliyatini uzok muddatli pasayishini 
anglatadi. Inflyatsiyaning iktisodiyotga salbiy ta’siri normal iktisodiy munosabatlarni izdan 
chikarishida namoyon bo‘ladi.
Inflyatsiya darajasi baxo indekslari vositasida o‘lchanadi.
Kelib chikish sabablariga kkra talab inflyatsiyasi va taklif inflyatsiyasi o‘zaro 
farklanadi. Inflyatsiyaning bu ikki turi ko‘pincha aralash xolda yuzaga keladi. Kutilmagan 
inflyatsiya daromadlarni debitorlar va kreditorlar, axolining turli katlamlari xamda davlat va 
axoli o‘rtasida kayta taksimlaydi.
Ishsizlik va inflyatsiya sur’atlari o‘rtasidagi teskari bogliklik Fillips egri chizigida aks 
etadi. 
Xukumat
Fillips egri
chizigiga
asoslanib
kiska
davr
uchun
ishsizlik
va
inflyatsiya
darajalarining
istalgan
kombinatsiyasini
tanlashi
mumkin
.