Тузувчи : Файзуллаева Н

 
3-masala 
Iqtisodiyotdagi pul bazasi 300, majburiy zahiralar 130, pul massasi 960, 
depozitlar 790 ni tashkil etadi. Bu ma’lumotlar asosida pul mul’tiplikatorini toping. 
Echish: 
Pul mul’tiplikatori quyidagicha aniqlanadi: 
m
m
=
:
bu yerda, cr (deponentlash koeffitsiyenti) va rr (zahiralash me’yori) noma’lum. 
rr = cr =

---

152 
Masala shartiga ko’ra, R = 130, D = 790, MB = 300, M = 960.
Bunda:
rr = 130 : 790 = 0,16 
M
s
= C + D 

C = 960 – 790 = 170 
Cr = C : D= 170 : 790 = 0,215 
m
m
= (0,215 + 1) : (0,215 + 0,16) = 3,2. 
 
4-masala 
Iqtisodiyotda pul bazasi 200 mln. so’mga teng. Deponentlash koeffitsiyenti 0,8. Majburiy 
zahira me’yori 20%. Real pul qoldig’iga talab quyidagi tenglama orqali ifodalanadi: M
d
=0,4Y – 
50r, daromad hajmi Y = 800. narxlar darajasi P = 4. Muvozanatli foiz stavkasini toping. 
Echish: 
Masala shartiga ko’ra:
MB = 200, cr = 0,8, rr = 0,2, P = 4, Y = 800. 
m
m
=
:

(0,8 + 1):(0,8 + 0,2) = 1,8 
M
s 
= MB x m
m
= 200 x 1,8 = 360. 
Narx darajasini hisobga olgan holda, real pul taklifi 
M
s
= 360 : 4 = 90. 
Muvozanat nuqtasida M
s
= M
d
, ya’ni: 
90 = 0,4 x 800 – 50 r 

r = 4,6%. 
5-masala 
Bank mul’tiplikatori 2,5 ga teng. Pul taklifining oshishi 60 mln. so’mni tashkil etdi. 
Zahiralash me’yorini va pul taklifi oshishiga sabab bo’lgan ortiqcha zahiralar hajmini aniqlang.
Echish: 
Bank mul’tiplikatori formulasi: 
m
m
= 1 / rr = 2,5

rr = 0,4, ya’ni zahiralash me’yori 40%ni tashkil etadi. 
Masala shartiga ko’ra: 

M
s
= 60, demak, ortiqcha zahiralar hajmi quyidagiga teng: 

R= 

M
s
: m
m
= 60 : 2,5 = 24.