Тузувчи : Файзуллаева Н

 
 
 
 
 
 
 
10.1.-diagramma 
99,5
99,1
103,8
107,0
108,5
108,3
108,2
108,0
41,0
41,0
37,1
31,7
21,9
22,0
21,3
19,8
0,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
45,0
94,0
96,0
98,0
100,0
102,0
104,0
106,0
108,0
110,0
1991
1995
200
2005
2010
2011
2012
2013
ЯИМ ўсиш суръати (чап шкала)
Солиқ юки (ўнг шкала)
Солиқ юкининг камайиши ва ЯИМ ўсиш
суръатларининг динамикаси
Bizga ma’lumki YAgona yo’l jamg’armasi, Maktab ta’limini rivojlantirish jamg’armas, 
Pensiya jamg’armasi, Kasaba uyumasi jamg’armasi va Bandlilikka ko’maklashish 
jamg’armasini o’z ichiga olgan davlat nobyudjet fondlariga to’lovlar ham soliq mazmuniga ega 
bo’lib tovarlarlar va xizmatlar tannarxiga, ularning sotilish bahosi ko’tarilishiga, 
raqobatbardoshliligi pasayishiga olib keladi, shuningdek korxonalar moliyaviy resurslari 
qisqarishini keltirib chiqaradi. Nobyudjet davlat jamg’armalarini ham qo’shib hisoblanadigan
jamlanma byudjet daromadlarining YAIMdagi ulushi sifatida aniqlanadigan soliq yukining ham 
kamayishini kuzatishimiz mumkin. 2001-2007 yillar davomida iqtisodiyotga umumiy soliq yuki 
40 foizdan 27 foizgacha pasaytirildi.
Iqtisodiyotga soliq yukining pasaytirilishi korxonalarning moliyaviy resurslarining 
ko’payishiga olib keldi. “ Bu o’z navbatida investitsiyalarnig ko’payishi, korxonalarning 
aylanma mablag’larini to’ldirish, ishchi va xizmatchilarning ish haqi va daromadlarini oshirish 
uchun qo’shimcha manba bo’lib xizmat qilmoqda. 
5. O’zbekiston Respublikasida soliq siyosati va soliq islohotlarining asosiy yo’nalishlari. 
O’zbekiston Respublikasida amalga oshirilayotgan soliq siyosati iqtisodiyotni 
modernizayiya qilish va texnik qayta qurollantirishda soliqlarning rolini oshirish, ularning 
rahbatlantiruvchi funksiyasini kuchaytirish, soliqlarni unifikatsiya qilish, iqtisodiyotga soliq 
yukini pasaytirish, soliq stavkalarini pasaytirish kabi yo’nalishlarda olib borilmoqda. Ushbu 
ma’ruzaning beshinchi savolida ko’rganimizdek sto’g’ridan-to’g’ri soliq stavkalarining 
pasaytirilishi, kichik biznes sub’yektlari uchun soddalashtirilgan soliq tizimining joriy etilishi 
iqtisodiyotga rag’batlantiruvchi ta’sir ko’rsaktmoqda.
Soliq islohotlari to’g’ridan to’g’ri soliqlarning stavkalarini kamaytirish, resurs to’lovlari 
va mulk solig’i bo’yicha tushumllarning davlat byudjetidagi ulushini oshirishga qaratilgan. 

---

114 
O’zbekiston Respublikasi Prezidentining bunday imtiyozlar ichki investorlarga ham berilishini 
ko’zda tutuvchi “Ishlab chiqarishni modernizatsiyalash, texnik va texnologik qayta jihozlashni 
rag’batlantirishga oid qo’shimcha chora-tadbirlari to’g’risida” gi Farmoni imzolanishi bilan 
iqtisodiyotga investitsiyalar jalb etishni rag’batlantirish mexanizmini takomillashtirshda yangi 
bosqich boshlandi. Ushbu farmondan ko’zda tutilgan maqsad “xo’jalik sub’yektlari tomonidan 
ishlab chiqarishni muntazam modernizatsiyalash, texnik va texnologik jihatdan qayta jihozlash, 
uni yuqori sifatli, raqobatbardosh, eksportga yo’naltirilgan mahsulot ishlab chiqarish imkonini 
beradigan ilg’or zamonaviy uskunalar bilan ta’minlashga mqaratilgan samarali rag’batlantirish 
tizimini yaratish...” dir.
*
Farmonda xo’jalik yurituvchi sub’yektlarga uch yil mobaynida ishlab chiqarini 
modernizatsiyalash, texnik va texnologik qayta jihozlashga, ushbu maqsadlar uchun berilgan 
kreditlarni qaytarishga, lizing ob’yekti qiymatini to’lashga yo’naltirilgan mablag’lar miqdorida, 
tegishli hisobot davri uchun hisoblangan amortizatsiya mablag’laridan foydalanish sharti bilan, 
foydadan olinadigan soliq bazasini kamaytirish huquqi berilishi ko’zda tutilgan. Shuningdek 
ishlab chiqarishga joriy etilgan yangi texnologik jihozlar besh yil muddatga mulk solig’idan 
ozod etildi. YAgona soliq to’laydigan ishlab chiqarish mikrofirmalari va kichik korxonalariga 
esa yagona soliq bazasinixarid qilingan yangi texnologik jihozning qiymatiga teng. Ammo 
soliqqa tortish bazasining 25 foizidan ko’p bo’lmagan miqdorga kamaytirish huquqi kiritildi. 
Mazkur farmonda bojxona to’lovlari bo’yicha imtiyozlar ham belgilangan bo’lib, bu 
imtiyozlar O’zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot vazirligi, Moliya vazirligi, Tashqi iqtisodiy 
aloqalar, investitsiyalar va savdo vazirligi, Davlat bojxona qo’mitasi tomonidan tasdiqlanadigan 
texnologik jihozlar ro’yxatiga muvofiq qo’llaniladi. 
Xulosa qilib aytganda, respublikamizda amalga oshirilayotgan soliq siyosati, soliq 
mexanizmining investitsiyalar hajmini oshirishga, ularni ustuvor tarmoqlarga jalb etishga,
tarkibini takomillashtirish, barqaror iqtisodiy o’sishni ta’minlash maqsadlariga tasirini 
yaxshilashga qaratilgan.