Тузувчи : Файзуллаева Н

Yp 
Potensial YaIM deganda mamlakatdagi ishlab chikarish resurslaridan to‘lik 
foydalanilgan sharoitda mumkin bo‘lgan ishlab chikarish xajmi tushuniladi.

---

29 
Potensial YaIM*ni xisoblashda mamlakatda ishsizlik mutlako yo‘k deb emas, balki 
mavjud, birok u tabiiy darajada, deb xisoblanadi. 
3. Ishsizlikning iktisodiy okibatlari. Ouken konuni. 
 
Ishsizlik darajasining oshishi natijasida iktisodiyot potensial YaIM xajmini ololmaydi. 
Shu sababli mamlakat mikyosida ishsizlikni uning tabiiy darajasida saklash va tartibga solish 
iktisodiy jixatdan katta axamiyatga ega. Ishsizlikning xakikiy darajasi uning tabiiy darajasidan 
kanchalik yukori bo‘lsa, YaIM uzilishi shuncha ko‘p bo‘ladi. Shuning uchun xam potensial 
xajmdagi YaIM* xakikiy YaIM dan katta bo‘ladi. 
Ishsizlik darajasi va YaIM uzilishi o‘rtasidagi mikdoriy nisbatni ingliz iktisodchisi Artur 
Ouken matematik xolda isbotlab bergan. Shuning uchun bu konun, OUKEN konuni deyiladi. 
Konunning moxiyati shundan iboratki, agar ishsizlikning xakikiy darajasi uning tabiiy 
darajasidan bir foizga oshib kesa, ya’ni davriy ishsizlik 1 foizni tashkil esa milliy iktisodiyot 
YaIMni ikki yarim foizga kam yaratadi. YaMMning pastrok darajasi o‘z navbatida, ishlab 
chikarishda katnashuvchilar daromadlarining nisbatan kamrok bo‘lishini va iktisodiyotning 
kelgusi tarakkiyotini investitsiyalash imkoniyatlari kiskarishini bildiradi.
Ouken konuni ishsizlikning turli darajalaridagi maxsulot yo‘kotishlari xajmini aniklash 
imkonini beradi. Xozirgi kunda β koeffitsienti deb atalgan bu koeffitsient mikdori 2 foizdan 3 
foiz oraligida deb xisoblanadi. 
Ouken konunini formulada kuyidagicha tasvirlash mumkin: 
YuZ= -2,5[ u -u

] 
Bu erda: 
u

– ishsizlikning tabiiy darajasi; 
u
– ishsizlikning xakikiy darajasi. 
YaMM uzilishini ifodalaydigan formula bilan Ouken konunini formulasini umumlashtirib 
kuyidagi formulani olamiz: