Тузувчи : Файзуллаева Н

Kutilmagan  inflyatsiya
  daromadlarni  debitorlar  va  kreditorlar  o‘rtasida  kreditorlar 
foydasiga  kayta  taksimlaydi.  Shuningdek  kutilmagan  inflyatsiya  daromadlarni  kayd  kilingan 

---

32 
daromad oluvchilar va kayd kilinmagan daromad oluvchilar o‘rtasida keyingilari foydasiga kayta 
taksimlaydi.  Talab  va  taklif  inflyatsiyasini  kat’iy  chegaralash  kiyin.  Ba’zida  bu  ikki  turdagi 
inflyatsiya  bir-biri  bilan  ko‘shilib  ketadi.  Masalan,  talab  inflyatsiyasi  sharoitida  yollanma 
ishchilar  kutilayotgan  inflyatsiya  darajasini  e’tiborga  olib  ish  xaklari  oshirilishini  mexnat 
shartnomalariga  kiritadilar.  Bu  esa  maxsulot  tannarxini  oshirib  taklif  inflyatsiyasini  keltirib 
chikaradi.  Tovarlar  taklifning  kamayishini  kuzatayotgan  iktisodiy  agentlar  pul  mablaglarini 
tovarlarga  aylantirishga  shoshadilar.  Bu  xolat  talab  inflyatsiyasi  ko‘rinishini  keltirib  chikaradi. 
Bunday  ketma-ketlik oxir-okibat  giperinflyatsiyani keltirib chikarishi  mumkin.  Giperinflyatsiya 
boshkarib  bo‘lmaydigan  inflyatsiya  jarayoni  bo‘lib,    ishlab  chikarish  va  bandlik  darajalariga 
xalokatli  ta’sir  ko‘rsatadi.  Yillik  sur’ati  bir  necha  o‘n  yoki  yuz  foizni  tashkil  etgan  inflyatsiya   
pul  tizimining  boshlanayotgan  yoki  kuchayayotgan  inkirozi  belgisidir.  Giperinflyatsiya  uning 
xalokatini, butun bozor mexanizmi falajlanishini anglatadi.  Giperinflyatsiyaning rasmiy mezoni 
amerikalik  iktisodchi  Fillipp  Kegan  tomonidan  kiritilgan.  F.  Kegan  giperinflyatsiyaning 
boshlanishi  deb    baxolarning  birinchi  bor  50%  dan  oshgan  oyni,  tugallanishi  deb  esa  
baxolarning  o‘sishi  bu  sur’atdan  pasaygan  va    shundan  so‘ng  kamida  bir  yil  davomida  undan 
oshmagan  oydan oldingisini  xisoblash kerak deb taklif kilgan.    Giperinflyatsiya sharoitida pul 
o‘zining  kiymat  o‘lchovi  va  almashinuv  vositasi  singari  funksiyalarini  bajarolmay  koladi. 
Normal iktisodiy munosabatlar buziladi. Mablaglar ishlab chikarishga emas, balki tovar-moddiy 
boyliklari jamgarishga yo‘naltiriladi.