Тузувчи : Файзуллаева Н

2.7. Mavzu:
 
Pulga talab funksiyai.
 
Pul taklifi.  Pul bozorida muvozanat 
Masalalarni yechilishi bo’yicha namunalar 
1-masala
 
Tijorat bankining pul zahiralari 250 mln. pul birligini tashkil etadi. Depozitlar 980 mln. pul 
birligiga teng. Majburiy zahiralar me’yori  20 %ni tashkil etadi. Agar bank ssuda berish uchun 
ortiqcha zahiralardan foydalanishga qaror qilsa, pul taklifi qanday o’zgarishi mumkin? 
Echish: 
Majburiy  zahiralar  me’yori  –  20  %  da    majburiy  zahiralar  summasi    quyidagini  tashkil 
etadi: 980 x 0,2 = 196 (mln. pul birligi). 
Ortiqcha zahiralar: 250 – 196 = 54 (mln. pul birligi). 
Agar ulardan ssuda berish uchun foydalanilsa, u holda, qo’shimcha pul taklifi quyidagini 
tashkil etadi:  
m
N
M



,  
  bu yerda, 
M

– qo’shimcha pul taklifi; 
              
N
– tijorat bankining ortiqcha zahiralari; 
    
m
– 
bank 
mul’tiplikatori, 
u 
quyidagi 
formula 
bo’yicha 
topiladi: 
%
100
1


R
m
, 
bu yerda, 
R
– majburiy zahiralar me’yori. Bundan: 
100
20
1
54




M
= 270 (mln. pul birligi). 
2-masala 
Majburiy zahiralar me’yori 20 %ga teng. Tijorat banki ortiqcha zahira sifatida depozitlar 
summasidan  yana  5  %ga  ega.  Depozitlar  miqdori  20 000  ni  tashkil  etadi.  Bank  ssuda  berish 
uchun qanday maksimal summadan foydalanishi mumkin? 
Echish: 
Majburiy zahiralar miqdori: 20 000 x 0,2 = 4 000 ni tashkil etadi. 
Ortiqcha zahiralar: 20 000 x 0,05 = 1 000 ga teng. 
Pul zahiralari: 4 000 + 1 000  = 5 000 ga teng. 
Agar  zahiralar  5 000  ni  tashkil  etsa,  u  holda  bank  qolgan  mablag’lardan    ssuda  berish 
uchun foydalanishi mumkin: 20 000 – 5 000 = 15 000.