Tuzlar va ularning o’simliklarga ta’siri. Reja

Tuproqda sho’rlanish darajsi ortishi bilan urug’larning nam tortishi kuchi juda sekinlashadi, shuning uchun ham sho’r yerlarda urug’larning unib chiqishi qiyinlashadi.

Ma’lumki, suv oziq moddalari bilan birgalikda ildiz tukchalari orqali ham so’riladi. Lekin o’simliklarning so’rish kuchi tuproq eritmasining osmotik bosimidan katta bo’lganda so’riladi.

• 
  Ma’lumki, suv oziq moddalari bilan birgalikda ildiz tukchalari orqali ham so’riladi. Lekin o’simliklarning so’rish kuchi tuproq eritmasining osmotik bosimidan katta bo’lganda so’riladi.
  
• 
   O’simliklarning so’rish kuchi tuproq namligiga, o’simlikning turiga, yoshiga va sho’rlanish darajasiga bog’liq bo’ladi.
  
• 
  Masalan, sho’rlanmagan tuproqlarda sabzavot ekinlarining so’rish kuchi 2-5 atm; go’zaniki 10-15 atm; sho’r yerda go’zaniki 18-30 atm. bo’ladi.
  
• 
  Agar tuproq eritmasining osmotik bosimi o’simlikning so’rish kuchidan katta bo’lsa, fiziologik quruqlik hodisasi yuz beradi. Tuproq eritmasining osmotik bosimi tuproqda tuzlarning ko’payishi bilan ortib boradi va shuning natijasida tuproqda yetarli miqdorda nam bo’lsa ham o’simlik undan foydalana olmaydi.
  

Tuzlar ta’sirida o’simlik hayotida mineral oziqlanish jarayoni buziladi. Ya’ni o’simlikning tanasida Ca, K, oltingugurt kamayib ularni o’rnini xlor, natriy, magniy egallab oladi, natijada o’simlik zaharlanadi.

• 
  Tuzlar ta’sirida o’simlik hayotida mineral oziqlanish jarayoni buziladi. Ya’ni o’simlikning tanasida Ca, K, oltingugurt kamayib ularni o’rnini xlor, natriy, magniy egallab oladi, natijada o’simlik zaharlanadi.
  
• 
  Kuchli sho’rlangan yerlarda o’simlik organlarida xlor 2-3 marta, Na-5-10 marta oshib ketadi. Natijada o’simliklarning o’sishi sekinlashib, bargi so’liydi, bujmayib qoladi, rangi sarg’ayadi, tuz dog’lari paydo bo’ladi va to’kiladi. Tuzlarning zaharli ta’siri natijasida ekinlar yaxshi unib chiqmaydi, sekin o’sadi va rivojlanadi, pishishi kechikadi, sifati buziladi. Buni paxta misolida ko’rishimiz mumkin.