Tuzilishi: Label- belgilarni aniqlash bo’limi

PASCAL dasturlash tili
TUZILISHI:
Label- Belgilarni aniqlash bo’limi
Const- O’zgarmaslarni aniqlash bo’limi
Type- Turlarni aniqlash bo’limi
Var- O’zgaruvchilarni tavsiflash
Procedure, function- Protsedura va funktsiyalar
Begin, end- Operatorlar bo’limi

MIQDORLAR:

1. 
   O’zgarmas miqdorlar: a) belgili-harf yoki raqam, b) satrli-0 dan 122 gacha bo’lgan va apostrof ichiga olingan belgilar, ular ustida arifmetik amallar bajarib bo’lmaydi, v) mantiqiy o’zgarmaslar-true (rost), false (yolg’on), g) sonli o’zgarmaslar-butun va haqiqiy.
   
2. 
   O’zgaruvchi miqdorlar: a) butun sonli o’zgaruvchilar, b) haqiqiy sonli o’zgaruvchilar
   

Byte- (0,255) oraliq
Shortint- [-128,127 ] oraliq
Word-[-0, 65635 ] oraliq
Integer- [-32768, 32767 ] oraliq
LongInt- [-2147483648, 2147483647 ] oraliq
Trunc(a)- haqiqy qiymatdan butunga o’tkazish
Round(a)-butun qiymatga yaxlitlab o’tkazish

3. 
   Haqiqiy o’zgaruvchilar:
   

Comp- (-9,2*10¹⁸ dan 9,2*10¹⁸ gacha)
Real- (-2,9*10³⁹ dan 1,7*10³⁸ gacha)
Single- (-1,5*10⁴⁸ dan 3,4*10³⁸ gacha)
Double- (-5,0*10³⁰⁴ dan 1,7*10³⁰⁸ gacha)
Extended- (-3,4*10⁴⁸³² dan 1,1*10⁴⁸³² gacha)
BELGILI VA SATRLI MIQDORLAR
Concat(s1,s2, …..,sn)- ketma-ket ulash
Length(s)- satr uzunligi, belgilar sonini aniqlaydi
Pos(b,s) –S satr ichida b so’zning o’rnini aniqlaydi
Copy(S,n1,n20- S satrning n1 belgidan boshlab n2 ta belgining nusxasini oladi
Ord(‘A’)- belgining ASCII kodi
Chr(a)- ASCII kodi a ga teng belgi
Delete(S,n1,n2)- S satrning n1 belgidan boshlab n2 ta belgini olib tashlaydi
Insert(S1, Sn)- S1 satrni S satrga n-o’rindan boshlab joylashtiradi
Str(a,S)- S satr a songa teng bo’ladi

MATEMATIK FUNKTSIYALAR

Abs(x)- x ning moduli
Sqr(x)- x ning kvadrati
Sin(x)- x ning sinusi
Cos(x)- x ning kosinusi
Arctan(x) x ning arktangensi
Sqrt(x0- x ning kvadrat ildizi
Exp(x)- e soni e=2,718282…
Ln(x)- x ning natural logarifmi
Random- [0,1) oraliqdagi tasodifiy son
Random(x)-[0,x) oraliqdagi tasodifiy son
Trunc(x)- x ning butun qismi
Round(x)- butungacha yaxlitlash
Odd(x)- x ning moduli toq son bo’lsa “rost” va kasincha “yolg’on)
Inc(x) – x ning qiymatini 1 ga oshiradi
Dec(x)- x ning qiymatini 1 ga kamaytiradi
PASCALDA SHAKLLAR CHIZISH
Setcolor(rang)-chiziq rangi
Setbkcolor(rang)-ekran foni rangi
SetfillStyle(usul, rang)- shakl ichini bo’yash
Line(x1,y1,x2,y2)- kesma chizadi
Circle(x,y,r)- markazi (x,y) nuqtadagi r radiusli aylana chizadi
Restangle(x1,y1,x2,y2)-t0’g’ri to’rtburchak chizadi
Ellipse(x,y,BB,OB,XR,YR)-ellips yoyini chizadi