Tüstüsorucusunun vəzifəsi, məhsuldarlığı və seçilməsi

Tüstüsorucusunun vəzifəsi, məhsuldarlığı və seçilməsi
Qaz yollarında yanma məhsullarının hərəkəti sorucu qurğular vasitəsilə yaradılır. Ocağa havanın verilməsi isə həm üfləyici qurğular, həm də ocaqda olan seyrəklik vasitə­silə əldə edilir. Üfləyici qurğulardan bəzi hallarda istifadə olunmasına baxmayaraq, sorucu qurğular bütün qazan qurğuları üçün tətbiq olunur.
Sorucu qurğuya tüstü borusunu misal göstərmək olar. Tüstu borusu qazan qurğusunun qaz yollarında atmosfer təzyiqindən aşağı təzyiq yaradır (seyrəklik). Sorma qüvvəsi tüstu qazlarının və xarici havanın sıxlıqlarından və tüstü borusunun hündürlüyündən asılı olaraq dəyişir. Borunun hündürlüyü və sıxlıqlar fərqi artdıqca sorma qüvvəsi də artır. Ümumiyyətlə, qazan qurğularında sorma qüvvəsi tüstü qazlarının hərəkəti nəticəsində rast gəldikləri müqavimətlər cəminə bərabər və yaxud bir qədər böyük olmalıdır.
Tüstü sorucusunun məhsuldarlığı aşağıdakı düstürla təyin edilir:
(1)
burada 1,1– ehtiyat əmsalı; B– saniyəlik yanacaq sərfi, kq/san; – 1 kq bərk və ya maye və ya nm³ qazvari yanacaq yandırıldıqda alınan tüstü qazlarının həqiqi həcmidir, nm³/kq, nm³/nm³; – tüstü sorucusunun qarşısındakı tempera­turdur.
Qazan qurğularında yanma məhsullarını xarici atmosferə atmaq məqsədilə yaradılan sorma təbii və süni yolla əldə edilir. Təbii sorma tüstü borusu vasitəsilə yaradılır. Borunun hündürlüyü artdıqca sorma artır, eyni hündürlükdə tüstü borusuna daxil olan yanma məhsullarının temperaturu artdıqca və xarici havanın temperaturu azaldıqca sorma güclənir.
Təbii sormada tüstü borusunun hündürlüyü qış və yay mövsümləri üçün aşağıdakı düsturdan tapılır:
(2)
Tapılmış hündürlüklərdən ən böyüyü əsas hündürlük kimi qəbul edilir. Tüstü borusunun çıxış hissəsinin daxili diametri aşağıdakı ifadədən tapılır:
(3)
burada B-qazanxanada yerləşən bütün qazanlar üçün yanacaq sərfi, kq/san, nm³/san.
Tüstü sorucuların tam basğısı:
H_t.s. =1,2 (h_qur.-h_ö.s); Pa (4)
burada h_qur.-qazan qurğusunun ümumi qaz müqaviməti, Pa; h_ö.s-tüstü borusunun öz-özünə sorma təzyiqi, Pa.
Tüstü soranın valına düşən güc:
(5)
Tüstü sorucular tüstü qazlarının sərfinə və tələb olunan tam basqıya görə seçilirlər.
Üfləyici ventilyatorların basğısı:
H_ü.v. =h + h_h.k. Pa (6)
burada h-laylı ocaqlarda yanacaq təbəqəsinin, kamera tipli ocaqlarda qaz yandırıcısının və ya forsunkanın müqaviməti; h_h.k.-hava kəmərinin müqavimətidir.
Təbəqənin müqaviməti h ocağın konstruksiyasından götürülür. Qaz yandırıcıları üçün h = 800 Pa, mazut forsunkaları üçün h =2000 3000 Pa qəbul edilir.
Hava kəmərində havanın sürəti 58 m/san olarsa yaranan müqavimət:
h_h.k. =200 Pa