Tushunchasi, O’lchash omillari va zahiralari


Mehnat unumdorligini o’lchash usullari



Download 51,35 Kb.
bet3/16
Sana06.02.2022
Hajmi51,35 Kb.
#432663
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
10.1.-MAVZU.MEHNAT UNUMDORLIGI TUSHUNCHASI, O'LCHASH OMILLARI VA ZAHIRALARI - копия

10.2. Mehnat unumdorligini o’lchash usullari

Mehnat unumdorlgini o`lchash muammosi mazkur iqtisodiy kategoriyaning mohiyatini aniqlashdan birmuncha murakkabroq. Amalda mehnat unumdorligining o`sishi va mahsulot ishlab chiqarishni o`lchashning turli usullaridan foydalaniladi. U yoki bu usulning qo`llanishi, birinchidan, mehnat unumdorligini o`lchash darajasiga, ikkinchidan esa, hisoblashni amalga oshiradigan iqtisodiy xizmat oldida qanday vazifa turganligi bilan bog’liqdir.


Mehnat unumdorligini o`lchash darajasi bo`yicha bir xildagi mahsulotni ishlab chiqaradigan alohida ish o`rinlari (brigada, uchastkalar)ni ko`rsatib o`tish mumkin. Bu o`rinda ishlab chiqarilgan mahsulot hajmini va ishlab chiqarish normalarini (dona, tonna, kub yoki kvadrat metr va hokazo) aniqlashning natural (tabiiy) usulini qo`llash maqsadga muvofiqdir. Bu usul oddiy, qulay va ishonchli bo`lsada, u faqat bir xil mahsulot ishlab chiqariladigan ish joylarida qo`llaniladi, shuning uchun ham amalda undan kamroq foydalaniladi. Korxonaning birigada va uchastkalarida butunlay bir xil mahsulot ishlab chiqarilsa, bunday holatdagina natural usul qo`llanilishi mumkin:
Misol. Agar sexning 10 ishchisi bir hafta mobaynida 800 ta detal ishlab chiqargan bo`lsa, har bir ishchining ishlab chiqargan detali quyidagicha bo`ladi:
bir haftada - 800 : 10 = 80 (detal);
bir kunda - 80 : 5 = 16 (detal);
Natural usulning bir ko`rinishi shartli-natural usul bo`lib, bunda ish hajmi bir xil mahsulotning shartli birligida hisobga olinadi. Masalan, turli hajmdagi vagonlarga, turli hajmdagi konserva bankalari shartli bankalarga, turli poyabzallar shartli juftga aylantiriladi. Shartli o`lchovlarga aylantirish, odatda, o`tkazish birliklari koeffitsentlari yordamida amalga oshiriladi.
Shartli natural usul qo`llanish uchun qulaydir, chunki ko`pgina xilma-xil tovarlarning, xizmatlarning aylantirish koeffitsentlari yordamida ishlab chiqarishni qiyoslanadigan turga keltirish mumkin. Masalan, un, non va makaron mahsulotlari sotish xarajatlarini non-bulka mahsulotlarini shartli kilogrammiga aylantirish orqali ifodalash mumkin.
Mehnat unumdorligini o`lchashning yana bir keng tarqalgan usuli mehnat usulidir.

Download 51,35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish