Tushintirish xati

Svetofor o‘rnatitlgan chorraha nomi

Download 6,07 Mb. bet 15/22 Sana 10.07.2022 Hajmi 6,07 Mb. #770293

Bog'liq
DIPLOM ISHI.. 0706022

Svetofor o‘rnatitlgan chorraha nomi	Atalishi	Apparat	Svetoforni ishlash tsikli		Izoh
Faza
programmada	sariqda	1	2	3
	Boburshoh ko‘chasi-Klinika	Klinika	MP-4	06-00/24-00	24-00/06-00	Har kuni	42	30
	Boburshoh ko‘chasi-Gumbaz maschidi	Gumbaz	MP-4	06-00/22-00	22-00/06-00	Har kuni	25	14
	Boburshoh ko‘chasi-XBK	Sanoat zonasi	UK-5	06-00/24-00	22-00/06-00	Har kuni	25	14
	Boburshoh ko‘chasi-Oltinko‘l ko‘chasi	Vladivostok	MP-4	06-00/22-00	22-00/06-00	Har kuni	25	14
	Boburshoh ko‘chasi-O‘zbekiston ko‘chasi	Biznes sentr	MP-4	Sutka davomida		Har kuni	40	28
	Boburshoh ko‘chasi-Kollej	Med kollej	UK-2	07-00/22-00	22-00/07-00	Har kuni	22	16
	Boburshoh ko‘chasi-№ 33 sonli maktab	SHoldirama	MP-4	06-00/22-00	22-00/06-00	Har kuni	22	16
	Boburshoh ko‘chasi-Hamkorbank	Bank	MP-4	06-00/24-00	24-00/06-00	Har kuni	25	14
	O‘zbekiston ko‘chasi-№ 5 sonli maktab	5-maktab	MP-4	06-00/24-00	24-00/06-00	Yakshanba satiqqa o‘tkaziladi	22	14
	O‘zbekiston ko‘chasi-Hamkorbank filiali	Nodirabegim	MP-4	06-00/24-00	24-00/06-00	Har kuni	32	20
	O‘zbekiston ko‘chasi-№ 48 maktab	48-maktab	UK-2	07-00/21-00	21-00/07-00	Yakshanba satiqqa o‘tkaziladi	22	14
	Navoiy ko‘cha-Markaziy bank	Bank-UVD	MP-4	Sutka davomida		Har kuni	42	30
	Navoiy ko‘cha-Oltinko‘l ko‘cha	Viloyat pochtasi	MP-4	06-00/24-00	24-00/06-00	Har kuni	32	20

3. TEXNOLOGIK QISM.
3.1. Respublikamizda intellektual transport tizimi kompleksini shakllantirish muammolari va takliflar.
O‘zbekistonning yirik Shaharlari infratuzilmasining rivojlanishi, ulardagi transport vositalari sonining juda tez sur’atlar bilan o‘sishiga olib keldi. Statistik tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, bugungi kunga kelib Toshkent shahri aholisining har olti nafariga bitta avtomobilь to‘g‘ri kelmoqda va bu ko‘rsatkich kundan-kunga oshib bormoqda.
Aholi va korxonalarning transport xizmati sifatiga bo‘lgan talabi haqli ravishda qat’iylashmoqda. Bu esa o‘z navbatida yo‘l harakatini tashkil etishni takomillashtirish, intellektual transport tizimlarini, axborot texnologiyalarini joriy qilishni, yangi yo‘llar, yo‘l o‘tkazgichlar, osma ko‘priklar va yangi tipdagi chorrahalar qurishni talab qilmoqda. Bunday tadbirlarning samarasi avvalo yo‘l tarmoqlari yuklanishining miqdoriy ko‘rsatkichlari haqidagi dastlabki ma’lumotlarning nechog‘lik to‘liq va ishonchli bo‘lishiga ko‘p jihatdan bog‘liq deb hisoblaymiz.
Hozirgi kunda yirik Shaharlarda yo‘l harakatini tashkil etish va yo‘l inshootlarining qurilishi bo‘yicha tadbirlarni rejalashtirishning asosiy manbalari sifatida davriy ravishda o‘tkaziladigan tadqiqotlar asosida to‘plangan natijalar olinmoqda. Avtomobil yo‘llaridagi harakat jadalligi, oqim tarkibi va tezlik xarakteristikalarini aniqlashning eski metodlari qo‘llanilmoqda. Masalan, Toshkent shahridagi yo‘l tarmoqlarining yuklanishi haqidagi hisobiy ma’lumotlari taxminan 50 dan ortiq eng asosiy nuqtalarda bir necha kun, maksimum bir oy ichida olingan o‘lchashlar natijasidagi axborot asosida olinadi. Bunday ma’lumotlar nafaqat statistik jihatdantarli emas, balki bunda sertifikatlashtirilmagan hisoblash metodlaridan foydalanish tufayli olib borilgan har bir o‘lchashlarning aniqligi va ishonchliligini aniqlab bo‘lmaydi. Toshkent shaxrining markaziy ko‘chalaridan xisoblangan A.Navoiy, A.Temur ko‘chalari va Halqaro axamiyatga ega A-373 “Toshkent - Osh” avtomobil yo‘lida olib borgan tadqiqotlarimiz shuni ko‘rsatdiki, harakat jadalligi bo‘yicha hisobot ma’lumotlaridagi ko‘rsatkichlar bilan transport detektorlari yordamida olingan ma’lumotlar solishtirilganda xatolik 15% ga yaqin bo‘ldi.
Bizning fikrimizcha xatolikning bunchalik katta bo‘lishi avvalo transport oqimi dinamikasining juda yuqoriligi va uning organoleptik metodlar bilan yetarli darajada qayd etilmasligidadir. Shaharlar miqyosidagi yo‘l harakati jadalligini o‘lchash natijalaridan o‘rtacha qiymatlar olinishi esa tabiiy holda uning ishonchliligni oshiradi, ammo transport harakatining real sharoitlarini nazar - pisand qilmasligi hattoki bema’ni xulosalar chiqarishga olib keladi. Demak, transport tizimini rivojlantirishning optimal rejasini ta’minlash imkonini bermaydi.
Sanab o‘tilgan muammolarni yuqori darajadagi aniqlik bilan yechish va ishonchli ma’lumotlar bazasiga ega bo‘lish uchun intelektual transport tizimi kompleksini (ITTK) yaratish zarur deb hisoblaymiz. Buning uchun avvalo Shahar transport tizimining uzviyligi va izchilligini ta’minlovchi kontseptsiya ishlab chiqilishi zarur bo‘ladi. Bugungi kunda buning o‘rniga Yevropa mamlakatlarida (Masalan, Moskva, Kiev) tadbiq qilingan tizimlarni ko‘chirishga asoslangan texnik yechimlar taklif etilmoqda.
Dunyo tajribasi bunday ko‘chirmachilikning istiqbolsiz ekanligini ko‘rsatmoqda, chunki Shaharlar yo‘l tarmog‘i tuzilmalari, transport tarkibi orasidagi farq juda katta bo‘lib, harakatni boshqarishning avtomatlashtiril-gan tizimi (HBAT) texnik vositalarini almashtirish iqtisodiy jihatdan o‘zini oqlamaydi va uzoq muddatni talab qiladi. Zamonaviy Shaharlarning intelektual transport tizimlari almashtirish yo‘li bilan emas balki, kengaytirish, moderinizatsiyalashtirish yo‘li bilan rivojlanmoqda, bu esa mavjud qurilmalardan samarali va oqilona foydalanish hamda boshqarishning mahalliy me’zonlarini hisobga olish imkonini beradi [3].
Toshkent shahrida va o‘zbekistonning boshqa yirik Shaharlarida (Samarqand, Buxoro, Xiva va h.k.) 400 atrofidagi chorrahalarni yagona tarmoqqa birlashtiruvchi HBAT joriy qilish mumkin deb hisoblaymiz. Bunday HBAT transport oqimi to‘g‘risidagi axborotni boshqarish va nazoratdagi avtomobil yo‘llarining o‘tkazuvchanlik qobiliyatini 25% gacha oshirish imkonini beradi. Bunda HBAT da adaptiv algoritmlarini tadbiq qiluvchi va barcha zamonaviy aloqa tizimlari bilan mos keluvchi “nazoratchi-detektor” mikroprotsessorli komplekslaridan foydalanish zarur bo‘ladi.
ITTK tarkibida ochiq arxitekturaga ega bo‘lgan periferiyali qurilmalarni qo‘llash, hisoblash tizimining tejamkor shaklini va uni ITTK ni Boshqaruv Markaziga aylantirishni ta’minlaydi. Natijada mavjud va xorijiy jihozlar birgalikda ishlaydigan Shahar intelektual transport kompleksini yaratish mumkin bo‘ladi. Bunday ITTK tez sur’atlar bilan rivojlanayotgan Shaharlar uchun zarur bo‘lgan, modullilik va kenggayuvchanlik (moslanuvchanlik) xususiyatlariga ega bo‘ladi. SHu bilan birgalikda keraksiz “qayta jihozlash” bartaraf etiladi, kichik xarajatlar bilan “qamrov hududini” kengaytirish va boshqarish samaradorligini oshirish imkonini beradi. Bundan tashqari bunday ITTK mavjud jihozlar, kadrlar va Shahar an’analari imkoniyatlariga ham mos keladi. Yangi “vaziyatli”, “analitik” va shunga o‘xshash boshqaruv markazlarini yaratish zarur bo‘lmaydi.
Yana bir muhim xususiyat, ochiq arxitekturaga ega bo‘lgan periferiyali qurilmalarni qo‘llash xususiy korxonalar tomonidan ITTK elementlarini ishlab chiqarish uchun sharoit yaratadi va demak, Shaharni muayyan ta’minotchilarga bog‘liqligini bartaraf etadi [4].
Mualliflar tomonidan 2007-2010 yillardagi o‘tkazilgan ilmiy tadqiqot natijalari nafaqat mavjud qurilmalarni boshqarish, balki zamonaviy xorijiy qurilmalarni boshqarish uchun yaroqli bo‘lgan dasturiy ta’minotni yaratish mumkinligini tasdiqladi. Tizimning smarali ishlashi uchun svetoforli ob’ektlarning ish faoliyatini, jumladan, harakatni tashkil qilish sxemalarini, tarmoqlanish joylari va boshlang‘ich muvvaqqat o‘rnatmalarni taftish qilish zarur bo‘ladi 1 rasm.


Respublikamizning yirik Shaharlarida intellektual transport tizimi kompleksini shakllantirish uchun quyidagi asosiy takliflarni amalga oshirish maqsadga muvofiqdir:

• 
  respublikamizning yirik Shaharlarida, ayniqsa Toshkent shahridagi avtomobil yo‘llarining o‘tkazish qobiliyatida yetarli darajadagi rezerv mavjudligini va undan foydalanish uchun svetoforli boshqaruv qurilmalarini optimallashtirish zarur;
  
• 
  yirik Shaharlar yo‘l tizimi elementlari uchun xos bo‘lgan transport oqimlari parametrlarining amplitudasi va tebranishining yuqoriligi mahalliy rostlashlarning imkonsiz ekanligini va boshqaruv miqdorlarini hududiy prognozlashni bevosita yo‘l nazoratchisida amalga oshirish zarur;
  
• 
  yo‘l harakatining barcha Shaharlar uchun umumiy qonuniyati mavjud emas va svetoforli ob’ektlarni hisoblash va koordinatsiyalash rejalari avtomobil yo‘llarining aniq uchastkalari yuklanishning real holatini inobatga olib amalga oshirish zarur;
  
• 
  avtomobil yo‘llaridagi tirbandlikning hosil bo‘lishi nafaqat harakat miqdoriga, balki yo‘lning o‘tkazish qobiliyatiga va xarakat tezligining pasayishiga ham salbiy ta’sir ko‘rsatadi;
  
• 
  avtomobil yo‘llaridagi qatnov jarayonini doimiy nazoratni kompьyuterlashtirilgan tizim orqali amalga oshirishning milliy dasturini ishlab chiqish zarur.
  

Xulosa sifatida shuni alohida ta’kidlash mumkinki, Respublikamiz yo‘l tizimiga bunday yondoshuv yirik Shaharlarining qisqa muddatlarda jahon texnik darajasiga va Shahar infrotuzilmasi rivojlanishining zamonaviy an’analariga mos bo‘lgan yo‘l harakatini boshqarishning moslanuvchan va tejamkor tizimini yaratish imkonini beradi.

Download 6,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: