Turoperatorlik faoliyati

Aholining strukturasi – O‘zbekiston ko‘p millatli respublika. Bu erda yuzdan ortiq millat va elat vakillari yashaydi. Aholining asosiy qismi o‘zbeklardan iborat bo‘lib, ularning salmog‘i mo‘ttasil ortib bormoqda. Evropalik aholining salmog‘i kamaymoqda, buning sababi tub aholi bilan evropalik aholining tug‘ilish darajasidagi katta tafovo‘tdir. Respublika aholisining yuqori sur’atlar bilan o‘sishi istiqbolda ham ko‘tiladi.

Hozirda turizm rivojlanishining kelajagini aholi strukturasining o‘zgarishi belgilaydi. Shu tufayli O‘zbekistonda turizmni rivojlantirishga barcha asoslar mavjudligi ko‘rinib turibdi.

Aholi tug‘ilish koeffitsientining pastligi va o‘lim koeffitsientining yuqoriligi, mamlakat aholisi kam sayohat qiladi degan xulosaga olib kelmaydi, lekin bu aholi strukturasiga tegishli o‘zgartirish kiritadi, buni turizm sohasining rivojlanishida hisobga olish kerak.

Yosh. Aholi strukturasida yoshining o‘zgarishi baribir biznesning barcha sohalariga ta’sir qiladi. Turizm sohasining rivojlanishini bashorat qilishda, mamlakat aholisining yosh bo‘yicha tarkibini o‘rganish va turizm bozoriga ta’sirini aniqlash muhim ahamiyat kasb etadi.

G‘arb kuzatuvchilari turizm bozoriga ta’sir qiluvchi quyidagi yosh bo‘yicha segmentlarni ajratadilar.

Bolalar. Bolalar tug‘ilishining ortishi turizm uchun uncha yaxshi emas. Sababi yosh bolalari va chaqaloqlari bor oilalar sayohatdan ko‘ra uyda o‘tirishni afzal ko‘radilar. Bundan tashqari bunday oilalarda sayohat uchun ishlatilishi mumkin bo‘lgan daromadning bir qismi yosh bolalar va chaqaloqlarga ishlatiladi. Ammo yosh bolalarning o‘sish tendensiyasi turizm sohasining kelajakdagi rivojlanishi uchun yaxshi omil hisoblanadi. Sababi bu yosh bolalar turistik xizmatlarning salohiyatli iste’molchilari hisoblanadilar.

O‘smirlar bozorning asosiy segmentini tashkil etadilar. Sababi ular o‘zlarining individual harid qobiliyatiga ega. Qaerda dam olish kerakligiga, oila a’zolariga o‘zlarining ta’sirini o‘tkazadilar.Ular mustaqil turistlar hamdir. Sayohat qilishiga shaxsiy transport vositalarining borligi asosiy omil hisoblanadi.

Aholining xarid qobiliyatiga 35 yoshdan 44 yoshgacha bo‘lganlar asosiy ta’sir ko‘rsatadilar. Bu xoh sayohat bo‘lsin, xoh dam olish maskanlari bo‘lsin, bu segmentning hayot tarzi butun mamlakat hayot tarzi bo‘la boshlaydi. Aynan bu guruhdagi aholi samolyotlardagi sayohatlarga va kurortlarda dam olishga ishqiboz bo‘ladilar. Bu guruhdagi kishilarning ehtiyojlarini qondirish, turizm biznesining kelajakdagi rivojlanishiga ta’sir qiluvchi asosiy omildir.

45 yoshdan 54 yoshgacha bo‘lganlar. O‘zlarining yashash joylaridan uzoqroqda, kurortlarda dam olishga, samolyotlarda sayohat qilishga molikdir. Bu guruh asosini ijtimoiy faol kishilar tashkil qkiladi. Bu yoshdagilar barcha qulayliklar bo‘lishini va ekskursiya dasturlariga o‘zlarining kasbiga bog‘liq ob’ektlar bilan tanishishni kiritilishini xohlaydilar.

Asosiy e’tibor qaratilishi lozim bo‘lgan tendensiya-bu keksa yoshdagi aholining o‘sib borishidir. (60-65 yosh va 65 yoshdan yuqori). Bu bozor doimo o‘sib boruvchi va boshqa yoshdagi segmentlarga nisbatan asosiysidir. Bu turizmning ajralib turuvchi jihati shundaki, bu yoshdagilar xodimlar xizmatiga, tibbiy yordamga va h.k.larga talabi yuqori bo‘ladi. SHu jumladan bu turistlar qatlamining dam olish vaqtlari chegaralanmaganligi sababli, aynan turizmning nomavsumiy oylari (iyul, avgust, dekabr, yanvar va fevral)ni chetlab o‘tishga harakat qiladi va iliq kuz mavsumini yaxshi ko‘rishlari bilan kishini o‘ziga jalb qiladi.

Daromad. Aholining xarid qobiliyati turizm sohasi rivojlanishining asosiy omilidir. Daromadlarning o‘sishi bilan turizmga sarf-harajatlar ham oshadi.U yoki bu oilaning daromadi qanchalik yuqori bo‘lsa, shunchalik dam olishga imkoniyat yuqori bo‘ladi. Mablag‘i etarli odamlar daromadlarining bir qismini aynan turizmga sarflashni ma’qul ko‘radilar. Vaqtni tejash vositasi sifatida ularni ko‘proq avia transportlar orqali o‘chishlar jalb qiladi.

Turizmga bo‘lgan talab to‘g‘ridan – to‘g‘ri iste’molchilarning daromadlariga bog‘liq. Shu sababli doimo aholi daromadlari tarkibidagi o‘zgarishlar tendensiyasini kuzatib borish kerak. Agar iqtisodiy ko‘rsatgich pasaysa, turistik korxonalar o‘z tovarlari narxlarini tushirishlari kerak.