Turli va tabiiy materiallar bilan ishlash

Turli va tabiiy materiallar bilan ishlash
Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, o‘quvchilarni barkamol shaxs 
sifatida tarbiyalash, ijodkorlik qobiliyatlari, ko‘nikma va shaxs 
xislatlarining shakllanishida muhim bosqich bo‘lib, o‘quv fanlari va 
darsdan tashqari mashg‘ulotlarda ijodiy yondashish, ta’lim jarayonini 
integratsiyalash asosida tashkil etishga zamin bo‘ladi.
Urug‘lar. O‘yinchoq uchun tabiiy materiallarga qimmatli qo‘ shim-
cha bo‘lib daraxtlar, gullar, sabzavotlar urug‘lari xizmat qiladi. Masa-
lan: zarang, shumtol urug‘lari. Bolalarga ular qanotchalar sifatida 
ta nish tiriladi. Ulardan ninachi qanotlarini, quyon quloqlarini, baliq 
suz gichlari, tarvuz, qovun, kungaboqar urug‘laridan ko‘zlar yasash 
mum kin. Urug‘larni kuzda yig‘ish yaxshiroq.
Somon texnikasi yangi yo‘nalish bo‘lganligi uchun asta-sekin 
yoshlar tomonidan o‘rganilmoqda. Ayniqsa bu sohani imkoniyati 
chek langan bolalarga o‘rgatish quvonarli hol. Chunki ular ish jara-
yo nida o‘zlarining nogiron ekanliklarini unutib, yaratayotgan namu-
nalaridan zavq olishadi va hunar egasi bo‘lishadi.
1. Avvalo xomashyo sifatida somon kerak bo‘ladi. Aynan bug‘ doy 
yig‘ini boshlangan vaqtda somonning kerakli, ya’ni tepa va pastki 
bandlari alohida yumshoq hamda qattiqligiga qarab, qirqib olinadi. 
Chunki, tepa qismi quyosh nuriga yaqinligi uchun qizarib, to‘qroq, 
pastkisi esa salqinlikda ochroq rangda bo‘ladi. Ushbu qalamchalarni 
bunday ajratishning boisi, ular asar tayyorlash jarayonida o‘z o‘rniga 
moslab qo‘llaniladi.
2. Yig‘ib olingan qalamchalar 1 kun davomida suvga solib qo‘-
yiladi va ular ho‘l nam holicha olinib, qattiq bosib, birma-bir dazmol 
qilinadi. Ushbu sohani tanlagan hunarmand nafaqat o‘z ishini bilishi, 
balki tasviriy san’at yo‘nalishini ham puxta egallashi lozim. Asar 
uchun eskiz tayyorlashda bu juda asqotadi.
3. Endigi navbat chizmaga. Qog‘ozga o‘ylangan kompozitsiya chi-
zib olinadi va ushbu eskiz oddiy qog‘ozga ko‘chiriladi. Eskiz ning har 
bir qismi alohida-alohida qirqib olinadi.
4. Dazmollangan somon qalamchalari kompozitsiyaning kerakli, 
ya’ ni issiq, sovuq, soya, nur kabi joylariga moslab qog‘oz ustidan 
yelim yordamida yopishtirib chiqiladi.
5. Yaratilgan asar janriga ko‘ra, unga ishlov beriladi. Masalan, 
bola kay obrazi bo‘lsa, uning yuziga ifoda berish maqsadida maxsus 
kuy dirish uskunasidan foydalaniladi. Bu uskuna yordamida asar xuddi 
rassom chizgandek tasvirlanadi.
Alohida ishlangan kompozitsiya o‘zaro birlashtiriladi va qora mato 
yoki somon qalamchalaridan tayyorlangan tag qismiga yopishtiriladi. 
Hajmiga qarab, ramkaga solinadi. Asosiysi, ular hech bir ranglarsiz 
ustaning mahorati ila asar sifatida yaratiladi.
Rangsiz kompozitsiyalar ranglilaridan farqli ravishda yarati lishi, 
kuydirilishiga ko‘ra ancha murakkab hisoblanadi. Rangli qi lish mum-
kin, ya’ni somon ustidan bo‘yoq beriladi. Latviya, Belorussiya, Litva 
va Rossiyaning turli shaharlarida somonchilik na’munalaridan aynan 
rangli qilib tayyorlanadi. 
Tabiiy materiallar bilan ishlash jarayonida o‘quvchilar ona tabiat 
bilan yaqinlashishga, unga tejamkorlik va mehribonlik, ehtiyotkorlik 
bilan munosabatda bo‘lishga o‘rganadi.
Tabiiy material – bolalar ijodiyotini rivojlantirish uchun aso siy 
tayanch hisoblanadi. O‘quvchilarga o‘yinchoq va buyumlar yasash-
da ulardan qanday foydalanishni o‘rgatish zarur. Shu maq sadda tabiiy 
materiallar burchagi tashkil etiladi. Tabiiy materiallar bur chagini sinf-
xonada, uyda tashkil etish mumkin. 
Tabiiy materiallardan buyum va o‘yinchoqlarni tayyorlash – qizi-
qar li, oddiy bo‘lmagan va juda yoqimli mehnatdir.
Tabiiy materiallarni to‘plash, saqlash va ularga ishlov berish tabiat-