Turli janrdagi asarlar ustida ishlash mеtodikasi reja: Boshlangich sinflarda turli janrdagi asarlar ustida ishlash mеtodikasi

Ertak va masal ustida ishlash mеtodikasi
Ertak xalq og`zaki ijodida eng kеng tarqalgan janr bo`lib, ularda kishilar hayotida uchraydigan oddiy hodisalar va fantastik sarg`uzashtlar hikoya qilinadi. Ertaklarniig ko`pida rеal hayot tasviri fantastik elеmеntlar bilan qo`shilib kеtadi. Ertakning o`tkir maroqli syujеti, voqеa rivojidagi fav-qulodda, ajoshb vaziyat bolalarni maftun qiladi: undagi mard, kuchli, topqir, dovyurak, chaqqon qahramonlar, ertakning g`oyaviy yo`nalishi, unda ezgu kuchning yaxshilikning doimo g`alaba qilishi bolalarni o`ziga tortadi.
Masal axloqiy mazmunni kinoyaviy timsollar orqali aks ettiradigan badiiy asardir. Masalda insonga xos xususiyatlar kinoyaviy timsollar — hayvonlar, jonivorlar va o`simliklar dunyosiga ko`chiriladi. Masalda fikrning qisqa, .lo`nda, chiroyli va ifodali tasvirlanishi, tilining o`tkirligi va xalqchilligi o`quvchilar nutqi va tafakkurini o`stirishla muhim vosita bo`ladi. .
Bolalarni masaldagi kinoyaviy mazmun emas, balki, birinchi navbatda, timsollarning go`zalligi o`ziga jalb etadi. Shuning uchun masal ustida ishlash hayvonlar hayotidan yozilgai hikoya ustida ishlash kabi uyushtiriladi. Odatda, masal pеrsonajlari o`z xatti-harakatlari, fе'l-atvorlari va nutqiy uslublari
bilan o`zlarini tavsiflaydilar.
Shе'r — ohang jihatidan ma'lum bir tartibga solingan, his-tuyg` ifodasi sifatida vujudga kеlgan hayajonli ritmik nutq.

Shе'rni o`qiganda kichik yoshdagi o`quvchilar tabiat va jamiyat voqе-hodisalaripipg poetik tasviridan hayajonlanishlari muhi ahamiyatga ega. Boshlaigach sinflarda she'r tarzida yozilgan hikoyalar. Ya'ni shs'riy hikoyalar va lirik she'rlar o'qiltiladi.

Shehiy hikoyada syujet, ya'ni voqealar sistemasi va uning rivoji xaraktеrlidir. Lirik she'r «biror hayotiy voqеa-hodisa ta'sirida insonda tug`ilgan ruhiy kechinma, fikr va tuyg`ular orqali turmushni aks ettiradi». Lirik she'rning xususiyati «kishilarning his-tuyg`uga to`la hayajonli nutqini ta'sirliroq ifodalashga qo`l kеladi». Bunda «ohaigdorlik va musiqiylikni vujudga kеladi

Shе'r ustida ishlash darsarida asosiy ish turi ifodali o`qish sanaladi. O`quvchi shеrning asosin (g`yaviy) mazmunini tushunsagina, uniifodali o`qiy oladi. Shunnng uchun shеrni tahlil qilib, uning mazmunini o`quvchiarda muayyan darajada idrok etilishini ta'minlash zarur.