Turkmen dilinin

Sesleriň iki sözüň sepgidinden düşürilişi

Muňa dil biliminde 

eliziýa 

diýilýär.

Eliziýa  hadysasy-da 

ene 

dilimizde 

basymyň 

omy 

we 

bogun 

gurluşymyzdaky aýratynlyklar bilen baglanyşykly ýüze çykýar.

48

---

Çekimli  sese  gutaran  sözleriň  yzyndan  çekimli  bilen  başlanýan  söz  gelip 

basym  taýdan  birleşdirilip  aýdylanda,  adatça,  çekimlileriň  öňdäkisi  düşürilýär. 

Meselem: 

sary  un  —  sar:ru:n,  (sarun),  ilki  agşam  —  ilkagşam,  iki  uçly  —

 

ikuçly,  ýeke  elli  —  ýekelli,  aňry  ujy  —  aňrujy,  orta  ara  —  ortarada,  kelle

 

agyry 

kelleagry,  gaty  akar  —  gatakar.  Kön(e)  ürgenç  ýazuwda

 

Köneürgenç, Ann(a) oraz — ýazuwda Annoraz...

Türkmen  dil  biliminde  giň  ýaýran  sinkopa,  apakopa,  eliziýa 

hadysalarynyň  ýörite  öwrenilmänligi  sebäpli  sesleriň  düşürilip  aýdylyşy  bilen 

baglanyşykly  ýazuw  düzgünlerimizde  häzirlikçe  nätakyklyklara,  säwliklere  duş 

gelinýär.

Edebiýatlar

1.Bagyýew  H.  Türkmen  dilinde  kombinator  ses  üýtgemeleri.  Aşgabat.

1986.

2.Hudaýgulyýew  M.  Häzirki  zaman  türkmen  dili.Fonetika.  Aşgabat.

1992.

3.Türkmen diliniň orfoepik sözlügi.Aşgabat.1967.

4.Türkmen diliniň orfografik sözlügi. Aşgabat.  1989.