Turkistonning rossiya xom ashyo bazasiga aylantirilishi reja turkiston va Rossiya o’rtasidagi boj tizimi

Turkistondan metropoliyaga yetkazib berilgan paxta xom ashyosi uchun AQShdan keltirilgan paxtadan ko‘ra kam, ya’ni har pudiga o‘rtacha 2 rubl 38 kopeek haq to‘langan. 1891-1896 yillar mobaynida bojxona tomonidan amerika paxtasi uchun o‘rtacha 8 rubl 88 kopeek, Turkiston paxtasiga esa 6 rubl 50 kopeek narx belgilangan edi. Natijada rus ishbilarmon doiralari 26 mln. pud Turkiston paxtasidan 61.88 mln. rubl tejab qolishdi. Bundan tashqari, 1899 yilda har desyatina yerdan olingan umumiy yalpi daromad amerika paxta navidan 120 rubl, mahalliy navdan esa 20-50 rublni tashkil qildi.

Shunday qilib, amerika paxta navi o‘zining qator qulayliklari va iqtisodiy jihatdan serdaromad ekanligi bois, keng yer maydonlarini qamrab bordi. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra 1888 yilda Turkiston o‘lkasining uchta viloyatida, ya’ni Sirdaryoda – 15.745 desyatina, Samarqandda – 1000 desyatina va Farg‘onada 20.483 ming desyatina yerga amerika paxta navi ekildi. Shu yili amerika navidan olingan umumiy hosil 563.000 ming pudni tashkil qildi. Viloyatlar bo‘yicha bu ko‘rsatkich Sirdaryoda 270.000, Farg‘onada 278.000, Samarqandda 15.000 ming pudga to‘g‘ri keldi. O‘z navbatida, mahalliy paxta navi ekilishi birmuncha qisqardi. 1888 yilda Sirdaryo, Farg‘ona va Samarqand viloyatlarida jami 48.299 ming desyatina maydonga paxta ekilib, 525.000 ming pud hosil olindi.

Shunday qilib, amerika paxta navi o‘zining qator qulayliklari va iqtisodiy jihatdan serdaromad ekanligi bois, keng yer maydonlarini qamrab bordi. Rasmiy ma’lumotlarga ko‘ra 1888 yilda Turkiston o‘lkasining uchta viloyatida, ya’ni Sirdaryoda – 15.745 desyatina, Samarqandda – 1000 desyatina va Farg‘onada 20.483 ming desyatina yerga amerika paxta navi ekildi. Shu yili amerika navidan olingan umumiy hosil 563.000 ming pudni tashkil qildi. Viloyatlar bo‘yicha bu ko‘rsatkich Sirdaryoda 270.000, Farg‘onada 278.000, Samarqandda 15.000 ming pudga to‘g‘ri keldi. O‘z navbatida, mahalliy paxta navi ekilishi birmuncha qisqardi. 1888 yilda Sirdaryo, Farg‘ona va Samarqand viloyatlarida jami 48.299 ming desyatina maydonga paxta ekilib, 525.000 ming pud hosil olindi.