Turizm va mehmonxona xo’jaligi” kafedrasi o’zbekiston iqtisodiyoti fani bo’yichA

Qo’llаnilаdigаn tа’lim tехnоlоgiyalаri:diаlоgik yondаshuv, muаmmоli tа’lim, T-sхemаsi, bumеrаng, bаliq skеlеti, guruhlаrdа ishlаsh, blist-so’rоv, munоzаrа, o’z-o’zini nаzоrаt.

O’zbekiston iqtisodiyotida korporatsiyalar
Korporativ boshqaruv modellari ichida anglo-amerika modeli, nemis modeli, yapon modeli hamda oila modeli alohida ajralib turadi. Shu bilan birga, iqtisodiy jihatdan juda samarali bo‘lgan korporatsiyalar yapon korporatsiyalari hisoblanadi.

Korporatsiyalarning keng tarqalgan turlaridan biri – bu moliya-sanoat guruhlaridir. Moliya-sanoat guruhi – bu shunday birlashuvki, unda bir tomondan, pul mablag‘lariga ega bo‘lgan tashkilotlar – banklar, moliyaviy va investitsion jamg‘armalar, ikkinchi tomondan, moliyaviy mablag‘larga ehtiyojmand korxona va tashkilotlar ishtirok etadi. Moliya-sanoat guruhiga sanoat, savdo, transport va kredit tashkilotlari a’zo bo‘lishi mumkin.

Korporatsiyalarning yirik turi transmilliy kompaniyalar hisoblanadi. Bu kompaniyalar bir nechta davlatlarda ishlab chiqarish korxonalariga egadirlar. Transmilliy kompaniyalar bugungi kunda dunyo sanoat mahsulotining qariyb 50 foizini ta’minlab beradi. Dunyo savdosining 70 foizi TMKlar hissasiga to‘g‘ri keladi. Buning 40 foizi ularning o‘zlari o‘rtasidagi savdo aylanmasidir.

O‘zbekistonda davlat miqyosidagi korporativ tuzilmalar asosan sanoat tarmoqlarida, ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning dastlabki yillaridan shakllana boshladi. Bu islohotlar korporatsiyalarni shakllantirishning tashkiliy-huquqiy chora-tadbirlarini o‘z ichiga olgan dastlabki bosqichi hisoblanadi.

Bugungi kunda mamlakatimizda sanoatning 18 tarmog‘ida 150 dan oshiq yirik korxonalar korporativ tuzilma sifatida faoliyat ko‘rsatmoqda.

O‘zbekistonda korporatsiyalar tuzilmalarini rivojlantirishda xorijiy tajribadan ham unumli foydalanilmoqda. Bunda avvalo, xorijiy kompaniyalarning mamlakatimizdagi faoliyatiga shart-sharoit yaratish, ular ishtirokida qo‘shma korxonalar tashkil etish, ularning korporativ boshqaruv tajribalarini qo‘llash masalalariga katta e’tibor qaratilmoqda.

Korporatsiya, aksiyadorlik jamiyati, korporativ boshqaruv, monopol mavqe, korporativ iqtisodiy tartibga solish, korporativ boshqaruv modellari, anglo-amerika modeli, nemis modeli, yapon modeli, oila modeli, moliya-sanoat guruhi, investitsion jamg‘armalar, transmilliy kompaniyalar, korporativ tuzilmalar, yirik korxonalar, qo‘shma korxonalar, korporativ boshqaruv tajribalari.