Turizm va iqtisodiyot

1. Kоrхоnalar mоliyasi – O`zbеkistоn Rеspublikasi mоliya tizimining asоsi. 

Mоddiy ishlab chiqarish kоrхоnalari mоliyasining mazmuni va o`ziga хоs 

хususiyatlari.

 

 

Ijtimoiy ishlab chiqarishning hammasi o‘zida sarflanayotgan mehnat xarakteriga 

asoslanib ikki yirik sohaga ajraladi: 

- moddiy ishlab chiqarish; 

- nomoddiy ishlab chiqarish.  

Birinchi  sohaning  xususiyati  -  bu  tovar  ishlab  chiqarishdir,  ikkinchi  sohaning 

o‘ziga xos xususiyati - bu turli xizmatlar (ijtimoiy, maishiy va boshqalar) ko‘rsatishdir. 

Moddiy  ishlab  chiqarishni  tashkiliy  tuzulmasining  asosi  bo‘lib  korxonalar, 

birlashmalar,  assotsiatsiyalar  tashkil  etadi,  noishlab  chiqarish  sohasida  esa, 

muassasalar, tashkilotlar va boshqa tuzulmalar faoliyat ko‘rsatadi.  

Moddiy  ishlab  chiqarish  sohalarida  turli  xarakterli  moliyaviy  munosabatlar 

vujudga  keladi.  Shu  asosda,  tashkil  etilgan  bir  maqsadga  yo‘naltirilgan  pul  fondlari 

xususiyatini  inobatga  olganda,  moliyaviy  munosabatlar  tizimida  bir  turdagi  pul 

munosabatlarga nisbatan quyidagi guruhlarni birlashtirish mumkin (9-rasm): 

Ø  moddiy  ishlab chiqarishning  xo‘jalik bo‘linmalarida birlamchi daromadlarni 

shakllantirish,  xo‘jalik  ichidagi  maqsadli  fondlar  -  nizom  fondi,  ishlab  chiqarishni 

rivojlantirish  fondi,  rag‘batlantirish  fondi  va  boshqalarni  tashkil  etish  va  foydalanish 

bilan  bog‘liq  bo‘lgan.  Ulardan  bir  qismi  ishlab  chiqarish,  ikkinchi  qismi  ta’minot 

ehtiyojlarni qondirish uchun ishl 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Moddiy ishlab 

chiqarish sohasida 

yuzaga kеladigan 

moliyaviy 

munosabatlar 

Korxonalar 

o`rtasida yuzaga 

kеladigan 

 

Birlamchi 

daromadlarni 

taqsimlash bilan 

bog`liq bo`lgan 

Sug`urta 

tashkilotlari bilan 

yuzaga kеladigan

Bank muassasalari 

bilan yuzaga 

kеladigan 

Davlat bilan 

yuzaga 

kеladigan 

Yuqori 

tashkilotlari bilan 

yuzaga kеladigan

---

4 

 

1-rasm.  Moddiy  ishlab  chiqarish  sohasida  yuzaga  keladigan  moliyaviy