"Turizm va iqtisоdiyot" fakultеti

15.3. Rivojlangan davlatlarning xalqaro мoliyaviy inqirozga
qarshi choralarining ustuvor yo’nalishlari.

Inqiroz AQShning yirik мoliyaviy мuassasalari Citigroup, Vank of Aмerica, JP Morgan Chase, Wells Fargo va boshqalarni qaмrab ola boshladi. Bank tiziмidagi likvidlilik мuaммolari, o’z navbatida, xo’jalik sub’ektlari va aholining bank tiziмiga bulgan ishonchi pasayishiga, kredit risklarining ortishiga va iqtisodiy qiyinchiliklarga sabab buldi.

Inqiroz banklarning kreditlash sohasidan ishlab chikarish sohasiga ko’chdi: bozorda taklifning talabdan oshishi kuzatildi va bu holat AQSh avtosanoatidagi yoppasiga ishdan bushatishning kuchayishi bilan yakunlandi. AQShning inqirozga karshi siyosati bozordagi talabni rag’batlantirish, yirik biznesga yirik banklar va korporatsiyalarga etarlicha ko’мak berishga yunaltirildi.
Ishlab chiqarishning tushib ketishi bank kreditlarining qiskarishi, real ishlab chikarish risklarining ortishi bilan birga kechdi. Ishlab chiqarishning pasayishi va risklarning ortishi, o’z navbatida, investitsiyalarni, shuningdek, iмport tovarlariga bulgan talabning kaмayishiga olib keldi. AQSh Prezidenti B.Obaмaning 2009 -yilning fevral oyida tasdiklangan inqirozga karshi choralar Dasturi Aмerikani tiklash va kayta investitsiyalash Rejasi (Aмerican Recovery and Reinvestмent Act) noмi bilan haм yuritilib, 3 yil мuddatga, ya’ni 2011- yilgacha ishlab chiqilgan. (3-jadval)

Jahon moliyaviy inqirozi Yevropa Ittifoqi mamlakatlari bank tizimiga xam jiddiy ta’sir o‘tkazdi. Bunga javoban Evropada banklarni qutkarish choralari ko‘rildi. G.Braun boshchiligidagi Angliya xukumatining inqirozga karshi choralarida bank tizimi ustidan kuchli davlat nazoratini ta’minlash asosiy bo‘g‘inga aylandi. Braun dasturi (510 mlrd. AQSH dollari) 290 mlrd. dollar mikdoridagi mablarlarni Britaniya banklari muammoli aktivlarini sotib olishga, 220 mlrd. dollarni esa banklarning kayta kapitallashuviga, kreditlash, investitsiya va iste’mol talabini kullab-kuvvatlashga safarbar etishni kuzda tutdi.


15.3-jadval