Turizm asoslari

lo zim .
Shartnom aning boshqa shartlari to m o nlam in g kelishuviga asosan 
aniqlanadi. Kalkulyatsiya, yoki tu r narxining hisob-kitobi, b ro n
(bandlash) varaqasida ko‘rsatilgan usul b o ‘yicha chiqariladi. B u n d a 
tu r narxi h a r qaysi alohida xizm at ta n n arx in i q o ‘shib va m e ’yoriy 
belgilangan foyda (u tu r o p erato r u c h u n u m u m an 15 — 20% tu r
tannarxini tashkil etadi) foizi q o ‘shish b ilan chiqariladi. Y o‘nalish 
yozm asi e rk in sh ak ld a y o zilib , y o ‘n a lis h b o ‘y ic h a m e n e je r , 
m utaxassislar va gidlam ing ishini yengillashtirish u ch u n h a m d a
tu r agent bilan qilingan shartnom aga ilova sifatida axborot varaqasiga 
q o ‘shim cha qilinadi. Yo‘nalish h arak at grafigi jadval k o ‘rin ish id a 
tuzilib, h a r b ir kelish va jo ‘nash sanasi va vaqti ko‘rsatiladi.
5. 
Yo‘nalishning axborot-inform atsion m atni (avtobus tu rlari 
uchun). Yo‘nalish xarita-jadval yo‘nalishli ham da halqasim on b o ‘lib, 
yo‘nalishlam ing yo‘li yaqqol ko‘rsatish u ch u n tuziladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

6. T u rn in g te x n o lo g ik xu susiyatlari y o zm asi tra n s p o rtg a
b u y u rtm a b e rish m u d d a ti, c h ip ta , m u z e y la rg a e k sk u rsiy a, 
m ehm onxonalarda joyni bandlash, ovqatlanish ham da viza, sug‘urta 
tuzish qoidalari va m ud datlari, transport alm ashtirish, kutish, qabul 
paytidagi gidlaming yoki xorijiy nam oyondalam ing ishi va hokazolar 
haqidagi eslatmadir.
Ishni yengillashtirish uch u n ko‘rsatiladigan xizm atalar ro ‘yxati 
b o ‘yicha maxsus blank (varaqa)lar tayyorlanadi. Buning ham m asi 
shu turning o ‘tishini nazorat qiluvchi xizm atchilam i operativ ishlashi 
u ch u n zarur.
Turistlar uchun eslatm a m atni alohida zaruriy hollarda tuziladi, 
m asalan, maxsus tu rla r tashkil qilishda (sayohat, sport anjom lar 
b o ‘yicha, sayohat vaq tid a xavfsizlikni ham da sogMiqni saqlash va 
hokazolar) yoki turistlam i epidem ik mamlakatlarga yo‘naltiri!ganda 
tuziladi. Xavfli infeksiya (xolera, vabo, bezgak, yuqum li kasalliklar) 
xavfi bor mamlakatga borayotgan har bir turistga tu r operator imzosi 
va tu r firm aning m u h ri bosilgan eslatm alar beriladi. Bunday 
eslatm alarni tu ristlarda b o ‘lishi aeroportlardagi bojxona nazorati 
paytida tekshiriladi.
7. Yo‘nalish b o 4y ic h a m a’lum ot (spravochniy) m ateriallari 
turning xususiyatlarini yorituvchi har xil spravochniklar, bukletlar, 
transport harakati jadvali, muzeylar ishlashi, mehm onxonalar manzili 
va ularga borish yo‘li va boshqa m a’lum otlardir.
8. Turistlar uchun moMjallangan reklama variantlari va bukletlari 
sayohat b o ‘yicha tu r o p e ra to r haqidagi m a’lum ot va im koniyatlar 
reklamasi (zaruriy rekvezitlar ko‘rsatilgan harakat yo‘nalishi bo‘yicha 
tizim lashtirilgan reklam a).
9. Prays list. H ar qaysi tu r operator va kom paniya uchun prays 
list eng zaruriy h u jjatlard an biri hisoblanadi. T uragentlar bilan 
ham korlikdagi m uvaffaqiyatlar ko‘p jih atlar bilan undagi axborot 
qanchalik aniq va savodli yozilganligiga bog‘liq b o ‘Iadi. Prays list, 
v araq a la r, b u k le tla r, k a ta lo g la r ko‘rin ish id a b o ‘lishi m um kin 
(kengaytirilgan n arxlar m ajm uasi). Har qanday vaziyatda ham bu 
turistik xizm atlar narxi haqidagi axborotdir.
V araqalarda axborot qisqa yoziladi, narxlar esa qisqa vaqtga 
k o ‘rsatiladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Kengaytirilgan narx tavsiyasi hajm li n a s h r (kataloglar, bukletlar) 
ko‘rinishida b o ‘lib, nafaqat tu rning ta k lif qilinadigan m avsum iy 
narxlar ro ‘yxati, balki tavsiya va an iq lo v ch i xarakterga ega a x b o ro t, 
tum i rasmiylashtirish uchun zarur hujjatlar ro ‘yxati, viza va bandlash 
hujjatlashtirish qoidalari (bandlash varag‘ini qo'shim ch a qilish bilan), 
avia uchishlar jadv ali, avtom obillam ing ijarasi shartlari va narxlari 
to ‘g ‘risida m a ’lu m o t va o te lla rn in g x u su siy atlari, m a’lu m o tla r 
yig‘ilmasidir.
Xulosa
M azkur m avzuda turistik hujjatlar m asalasin in g b a ’zi to m o n lari 
yoritiladi. T uristik firmadagi uslubiy t a ’m in o t maxsus texnologik 
hujjatlar ko‘rinishida m ujassam lashtirilgan b o 'lib , u turning to ‘la 
yozmasi (opisanie), turistlarga ko‘rsatilad ig an xizm at, uning ishlash 
jarayonlari va xizm atlaridan iboratdir. B u firm a xodim larini a n iq
va operativ ishlashlari ham da tu r m a jm u asin i d o im o nazorat q ilish , 
uni bajarilishi va takom illashtirilishi u c h u n kerak. T u r texnologik 
hujjatlari m ajm uasi va tarkibi m e’y o riy h u jjatlard a k o 'rsa tilg an
boMadi. H am m a texnologik hujjat « tu r papkasi»ga jam lanadi. B u 
tu r o p erato m in g shu m ajm uada to ‘x tovsiz ishlashi uch u n x iz m at 
qiladi va turistik m ahsulotning m o slash u vch an lik tam oyiliga rio ya 
qilishi u ch u n h am d a h ar bir firm a ish ch isi qaysi bir sabab b ila n
yo‘q boMganda y o'nalish m enejerini o so n g in a va sifatli alm ashtirish 
uchu n xizm at qiladi.
Tayanch iboralar:
— Turistik hujjatlar
— T uristik firmadagi uslubiy t a ’m in o t
— Asosiy turistik hujjatlar m ajm u y i
— T u r texnologik hujjatlar to ‘p la m i
N azorat va mulohaza savollari:
7.