Turakulov e

4 BOB. PEDAGOGIK TEXNOLOGIYaNING ILMIY-NAZARIY ASOSLARI

Ilmiy-texnik taraққiyot nafaқat aksariyat ishlab chiқarish soҳasinigina texnologiyalashtiramoқda, balki u madaniyat, ta’lim soҳalariga ҳam kirib bormoқda. Bugungi kunda informastion axborot tibbiyot, ta’lim va boshқa texnologiyalar to’ғrisida fikr yuritish mumkin.
Texnologizastiyalash-bu obektiv jarayon bo’lib, ta’lim evolyustiyasining yangi vazifalarini sifatli ҳal қilish uchun tayyorgarlik davri
Tarixan texnologiya tushunchasi texnik taraққiyot bilan boғliқ ravishda yuzaga kelgan va bu tushuncha san’at, ҳunar va fan ҳaқidagi ta’limotga muvofiқ keladi.
Texnologiya deganda, odatda ashyolarni қayta ishlash metodlari va ishlab chiқarish jarayoni ҳamda ularning ilmiy tavsiflarining majmui tushuniladi. Siyosiy luғat (M., 1989)da texnologiyaga shunday izoҳ beriladi:
1)ishlab chiқarish jarayonida ashyolar, materiallar, yarim tayyor ashyolarni қayta ishlash, tayyorlash ҳolati, xususiyati, shakliriing o’zgarish metodlari yiғindisi;
2) ashyolar, materiallar va yarim xom ashyolarga muvofiқ ishlab chiқarish қurollari orқali ta’sir o’tkazish usullari to’ғrisidagi fan.
«Қomusiy luғat»da ҳam shunga yaқin izoҳ beriladi, lekin unda birmuncha kengroқ yoritiladi: «Fan sifatida texnologiyaning vazifasi ҳar tomonlama samarali va tejamli ishlab chiқarish jarayonlarini aniқlash va amaliyotda undan foydalanish maқsadida fizika, kimyo, mexanika va boshқa қonuniyatlarini bajarish.»(M., 1979)
Texnologiya grekcha so’z bo’lib, texnos- san’at, maҳorat, logos-ta’limot degan ma’nolarni bildiradi.
Pedagogik texnologiya pedagogning talabalarga ta’sir қilishni tashkill etish bo’yicha kasbiy aҳamiyatga molik malakalar tizimini aniқlab beradi, pedagogik faoliyatning texnologikligini anglash usullarini taklif etadi.
Ҳozirgi davr ta’lim texnologiyalari muammosi, pedagogik innovastiya tajribalari ularni bir tizimga tushirish va aniқlashtirishni talab қiladi.Oliy maktab oldida pedagogik texnologiyalarning ilmiy asoslari, ularning tasnifi, moҳiyatini ochib berish va o’қuv jarayonining texnologikligi muammolarini ta’minlash masalasi turibdi.