Тупроқшунослик олий ў қ ув юртлариаро илмий-услубий бирлаш

биридан ажралмай чамбарчас гидравлик алоқада эканлигига асосланган.
Бунинг оқибатида сизот сувлари чикариб ташланган вақгда уларнинг пье­
зометрик босими камаяди ва сизот сувларининг сатҳи пасайиб депрессион
эгри чизик. шаклига киради. Шўрланган ерлардаги тик кудуклар шўр ювиш
ва вегетацион сугориш натижасида тупрокнинг устки катламларидаги энг
кўп минераллашган сизот сувлар сатҳини пасайтириб ерни аста-секин
шўрсизлантира боради. Сугоришда вертикал зовурлардан фойдаланилган-
да уларни ўрнини вақт-вақти билан тўлдирилиб туриш ҳам мумкин. Бу­
нинг учун киш фаслида ва тошқин вақтидаги сув сингдирувчан ерларга ёки
сув ютадиган махсус кудукларга тушириб сувли қатламга

---

сингдирилади.
Шўрланган ерларни тубдан мелиорация қилишда зовурлардан
фойдаланиш қоидалари мавжуд. Шўрланган ерларни тубдан мелиорация
қилиш тупроқ-грунт ва сизот сувларини яхшилаб шўрсизлантиришдир.
Тупроқ ва сизот сувларини бундай шўрсизлантириш асосан зовурлар ин­
тенсив ишлаб турган вақтларда амалга оширилади.
Мелиоратив текширишларига кўра шўрланган ерлардаги зовурлар
сизот сувлар сатҳини пасайтириб, хатго критик чуқурликдан пастда сақлай
олиши кузатилган. Сизот сувларнинг сатҳи критик чукурликдан пастда
бўлса, тупрокнинг шўрланиши камайиб, аста-секин шўрсизлана боради.
Маълум бўлишича минераллашган сизот сувлари шўрланган ерларда ме-
лиорациялашнинг асосий манбаи экан. Зовур қазишда тупроқ қатламини ва
ўсимликларнинг илдиз системасини сувлардан ажратиб кўйиш кўзда ту-
тилмайди. Тупроқ ва сизот сувларини шўрсизлантириш учун зовурлар
тупрокнинг сув ўтказувчи горизонтида сув алмашиниш жараёнининг уз­
луксиз боришини таъминлаши, шу билан бирга тупрокдаги илдиз ёйилган