Тупроқшунослик асослари

ТУПРОҚШУНОСЛИК АСОСЛАРИ
12 
МАЪРУЗА МАШҒУЛОТЛАРИ МАЗМУНИ. 
 
1-
 
мавзу. Кириш. Тупроқшунослик фaнининг ривoжлaниш тaриxи 
Тупроқ пaйдo бўлиш жaрaѐнининг умумий сxeмaси вa тупроқ 
прoфилининг шaкллaниши. Тупроқнинг кeлиб чиқиш, таркиби, xoссaлaри, 
гeoгрaфик 
тарқалиши 
қoнуниятлари. 
Тупроқшунослик 
фaнининг 
ривoжлaниш тaриxи. Ўзбекистон тупроқлaрини ўрганишдa М.A.Oрлoв, 
И.Н.Aнтипoв – Кaрaтaeв, М.A.Пaнкoв, Н.В.Кимбeрг, М.У.Умaрoв, 
A.М.Рaсулoв, Н.Б.Бaхoдирoвлaр ва бошқа олимларнинг рoли
. 
2-
 
мавзу. Тупроқ пайдо бўлиши жараѐнининг умумий схемаси. 
Тупроқ пайдо бўлиш омиллари 
Тупроқ пайдо бўлиши жараѐнининг умумий схемаси. Тупроқдаги 
асосий жинслар ва минераллар. Бирламчи минераллар таркиби, хусусияти ва 
аҳамияти. Иккиламчи минералларни тарқалиш қонуниятлари ва уларнинг
тупроқ агрономик хусусиятига таъсири. Тупроқнинг механик таркиби ва 
механик элементларнинг таснифи. Механик элементларни минералогик, 
химиявий таркиби ва физикавий хусусиятлари. Тупроқ механик таркибини 
таснифи. Тупроқ она жинсининг механик, минералогик ва кимѐвий 
таркибини тупроқ пайдо бўлишига, агрономик хусусиятига ва унинг 
унумдорлигига таъсири.Тупроқ ҳосил қилувчи жинслар, тупроқ ва тупроқ 
она жинсининг механик таркиби,Тупроқнинг механик таркиби ва механик 
элементларининг таснифи. Механик элементларни минералогик, кимѐвий 
таркиби ва физикавий хусусиятлари. Тупроқ механик таркибининг таснифи. 
Тупроқ она жинсининг механик, минералогик ва кимѐвий таркибини тупроқ 
пайдо бўлишига, агрономик хусусиятига ва унинг унумдорлигига таъсири. 
Тупроқ пайдо қилувчи ѐтқизиқлар ва тупроқ минералогик қисмининг 
пайдо бўлиши ва таркиби. Тупроқ пайдо қилувчи жинслар. Аллювиал 
деллювиал, проллювиал, кўл, денгиз, шамол ва музлик, неоген, лѐсс, 
лѐссимон ва бошқа ѐтқизиқлар.Тупроқнинг морфологик белгилари. 
Тупроқ пайдо бўлиш жараѐнлари натижасида тупроқнинг она 
жинсларидан фарқланадиган муҳим қатор таркибий қисмлари, хоссалари ва 
белгилари юзага келади. Бу ўзгаришлар тупроқ профилини тузилишида ўз 
аксини топади – булар тупроқ горизонтлари қалинлиги, тупроқ механик 
таркиби, тупроқнинг зичлиги, -ғоваклиги, янги яралмалар қўшилмалар ва 
уларнинг тупроқ профилини ўрганишдаги аҳамияти.