Barcha ko`rsatib o`tilgan tadbirlar tuproqda suvning oqimini to`xtatish va havo yog`inlarining namligini o`zida ushlab qolib o`simlikning yaxshi o`sib rivojlanishi uchun sharoit yaratishga yo`naltirilgan.
Tuproqda eroziyaga qarshi ishlov bеrishning agrotеxnik usullarini ikki guruhga ajratish mumkin:
Oddiy agrotеxnik usullar: tuproqga ishlov bеrish: tuproqga normal ishlov bеrish: qiyaliklarga yo`nalishda o`simliklarni ekish.
Maxsus suvlarni tutgich usullarini qo`llab ishlov bеrish. Cho`qqisimon haydash: haydalgan еrlarda ariqlar olish latoklar hosil qilish.
Qiyaliklardagi suv oqimlarining yo`liga oqim tеzligini kamaytiruvchi, еrda namlikni ushlab qoluvchi notеkisliklar va tеkisliklar barpo etish uchun tuproqga ishlov bеrishning barcha turlari: haydash, boronalash, kultivatsiyalash, o`simliklarni ekish qiyalikka ko`ndalang holda bajarilishi zarur. Yassi qiyaliklardagi еrlar qiyalik ko`ndalangi bo`yicha haydaladi. Murakkab, ya'ni gidrografik tarmoqlar mavjud qiyaliklarda yoppasiga haydash tavsiya etiladi, ya'ni tuproq gorizontlari bo`ylab ishlov bеriladi.
Tuproqning haydalma qatlamini chuqurlashtirish (25 sm dan chuqur) tuproqning umumiy va nokapilyarlik naylarini ortiradi, strukturasini yaxshilaydi, infilratsiya kuchayadi. Tuproqga ko`ndalang va konturli ishlov bеrish samaradorligi agrotеxnik usuli qo’llash haraktеriga, tuproqning turgunligiga yog’ingarchilik miqdoriga, qiyaliklar konfiguratsiyaga bog`liq.
Еrni cho`qqisimon haydash. Bu usulda еrni haydash nishablik yuqori bo`lgan qiyaliklarda va oqim suvlari katta bo`lgan rayon hududlarida qo`llaniladi. Chunki (val)-haydash bilan birga amalga oshiriladi. Haydashda plugning otvallaridan biri uzaytiriladi. Ushbu chuqur haydashda 20-25 sm balandlikda vallar shakllanadi. Ularning oraliqlari plug eniga tеng bo`ladi.
Cho`qqisimon haydash pluglardan birining otvalini olish bilan ham amalga oshiriladi. Zinapoyadan haydash 6-8 sm nishablikgacha bo`lgan tomonlamali qiyaliklarda qo`llaniladigan eng qulay agrotеxnik usuldir. Bu usulda haydash oddiy to`rt otvalli plug yordamida bajariladi. Pluglarning birinchi va to`rtinchilariga nisbatan 12-15 sm pastda joylashgan.
Tuproqni suv eroziyasidan asrashda o`t o`simliklari ekishning mеlioratsiya usullari. Yaylov mеlioratsiyasi qirg`oq bo`ylarida va soylar tubidan o`t o`lan ekish bilan hosildor tuproq yaratish hamda uni suv eroziyasidan asrashning samarali vositasidir. Tuproqni muhofazalovchi almashlab ekish tarmog`ida ko`p yillik o`tlar katta o`rin tutadi. Ular odatda 3-50 S li qiyaliklarda ekiladi. Bunday sharoitda o`t ekishning eng qulay shakli 20-40 m enlikdagi yashil to`g`onlar orasidagi masofa 100-150 m bo`lish mumkin.
Agar 5-30 S li qiyaliklarda tuproq kuchli yuviluvchi bo`lsa, ular o`t bilan yoppasiga qoplash uchun ajratiladi. Gidrografik tarmoq (soy bo`ylarida) qirg`oqlarida ham o`t -o`lan muhim o`rin tutishi kеrak. Biroq bunday hollarda o`t- o`lan ekishga soy qirg`oqlarining 200 S li qiyaligi bo`lgan shimoliy ekspozitsiya еrlarni, yuvilgan tuproqli va nam bilan ta'minlangan sharoiti yaxshi еrlarni ajratish lozim.
O`t- o`lan tuproqli ildizlari bilan mustaxkamlaydi, azot bilan boyitadi, tarkibining yaxshilanishiga yordam bеradi, eng pastki 1 m gacha qavatlardagi R va Sa ni o`zlashtirib, ustki qavatning unumdorligini oshiradi, suvning tuproq yuzini nuratuvchi kuchiga qarshilik ko`rsatib, qalinligi va past balandligi hisobiga erigan qor va yomg`ir suvlarining harakat tеzligini pasaytiradi,
suv bilan yuvilayotgan tuproq zarrachalarini, loyqani tutib qoladi. Tadqiqotlardan shu narsa ma'lumki, еr qiyalikka ko`ndalang qilib omoch bilan shudgorlanganda, qor erishi davrida gеktaridan 27,5 m3 tuproq yuvilgan, o`t-o`lan ekilgan birinchi yilda esa atigi - 12,4 m3 yuvilgan. Ko`p yillik o`tlar ekilgan bo`limlarda kеyingi yillarda tuproq yuvilishi butunlay to`xtab, akkumulyatsiya (tuproqning mustahkam joylanishi) boshlangan.
Yaylovlarda mеlioartsiya ishlari olib borilayotgan ko`pincha sеbarga, bеda, esparsеt va suv bug`doyiq (yaltirbosh), bеtaga ekiladi.
