Tuproqlarni suvli- fizik tartibotiga sug‘orishning ta’siri. 3-seminar mavzusi bо‘yicha topshiriqlar

Δw+Δ v + (P+V–S) +(S+A–O)–ε

bunda Δw - berilgan maydondan tuproqning ma’lum qatla­midagi oqib keladigan (yoki chiqib ketadigan) jamg‘arma suv miqdori.

Δv - berilgan (yoki tekshiriladigan) maydonda yerning ustki qismidan oqib kelayotgan (yoki chiqib ketayotgan) suv miqdori.

Bu tenglama tekshiriladigan maydonda yerning ustki qismidagi hamda tuproq qatlamlarida umumiy suv balansini beradi, chunki tuproqdagi jamg‘arilgan suvlar gidrologik nuqtayi nazardan bir-biriga bog‘liq. Shu narsani esdan chiqarmaslik kerakki, qishloq xo‘jaligida oqib keladigan suv bilan tuproq qatlamidagi suvlarning miqdori ham, tarkibi ham bir xilda emas. Ma’lumki, qishloq, xo‘jalik ekinlarining barchasi uchun suvning ko‘p miqdorda tuproq qatlamlarida ushlanib turishi maqsadga muvofiq emas, chunki uzoq muddatda tuproq qatlamida bo‘lgan suv uning havo tartibotini buzadi, lekin hamma vaqt tuproqda namlik bo‘lishi lozim. Biroq bu namlik miqdori hamma vaqt o‘simliklar tomonidan yengil o‘zlash­tiriladigan shaklda, boshqacha qilib aytganda, dala nam sig‘imi ko‘rsatkichi darajasida bo‘lishi lozim. Tuproqlardagi namlik miqdori va tartibotini bilish orqali odatda u yoki bu maydonning suv balansi hisoblab chiqiladi. Namlik tartiboti deb, tuproqdagi namlikning umumiy va qatlamlardagi jamg‘armasini o‘zgarib borishini tushu­namiz. Shuning uchun tuproq qatlamlarida tekshiriladigan davrdagi namlik tartibotini aniqlash orqali unish suv balansi hisoblab chiqiladi.