Тупроқни ким таҳлил. Ас ўзг

Kalsiyni Trilon – B usuli bilan aniqlash (Shmuk bo’yicha) 
Trilon - B — etilendiamintetrasirka kislotasining natriyli tuzi bo‘lib, 
ikki va uch valentli kationlar bilan suvda eriydigan kompleks birikmalar 

---

129 
hosil qiladi. Bu usul bilan ishlaganda kalsiy ioni bilan rang beruvchi 
mureksid indikatori ishlatiladi. 
Ish tartibi. 
1.Tayyorlangan suvli so‘rimdan kalsiyning taxminiy miqdoriga qarab, 
pipetka bilan 25 dan 50 ml gacha olinib, hajmi 250 ml li konussimon 
kolbaga solinadi. 
2. Ustiga distirlangan suv qo‘shib, hajmi 100 ml ga yetkaziladi. 
3. Suyuqlik ustiga bir bo‘lak kongo qog‘oz tashlab, ko‘k binafsha 
rang tusiga kirguncha 1:1 nisbatli (HCI) xlorid kislotadan tomiziladi. 
4. Suyuqlik muhiti kislotali bo‘lgandan keyin, ustiga o‘yuvchi natriy 
(NaOH yoki KON) ning 2n eritmasidan 5 ml qo‘shiladi va yaxshilab 
chayqatiladi. Eritma muhiti 
≥
12,5 bo‘lishi shart. 
5. Mureksid kukunidan indikator sifatida shpatel uchida ozgina 
solinadi. Bunda suyuqlik pushti rangga kiradi. 
6. Trilon - B eritmasi (kalsiy ko‘p bo‘lsa, 0,05 N, oz bo‘lsa 0,01N) 
bilan kolbadagi suyuqlik pushti rangdan binafsha rangga o‘tguncha 
astalik bilan titrlanadi. 
7. Kalsiyning foiz miqdori quyidagi formula bilan hisoblanadi: 
foiz miqdori; 
a – titrlashga ketgan (0,05 yoki 0,01) trilon —B eritmasi, ml 
miqdori; 
f – 1 ml 0,05 Trilon – B ning 0,001 g kalsiyga yoki 0,01 Trilon – B 
0,0002
g kalsiyga to‘g‘ri keladi;
E – suvli so‘rimning umumiy hajmi, ml hisobida;
100 – foizga aylantirish koeffitsyienti;
K – gigroskopik namlik koeffitsiyenti;
m – analiz uchun olingan so‘rimning hajmi, ml hisobida;
n – namuna og‘irligi, g hisobida. 
Kalsiyni aniqlash (Shmuk bo‘yicha)
1-jadval 
Kesma 
nomeri 
Chuqurlik, 
sm 
Suvli 
so‘rim 
ning 
umumiy 
hajmi, ml 
Suvli 
so‘rimning 
analizga 
olingan 
hajmi, ml 
Titrlash 
Trilon — 
Ca % 
miqdori 
0,05N 0.01N 

---

130 
Reaktivlar: 
1.1:1 nisbatli (HCI) xlorid kislota; 
2. (NaOH yoki KON) ning 2n eritmasi; 
3.Trilon - B eritmasi (kalsiy ko‘p bo‘lsa, 0,05 N, oz bo‘lsa 0,01N); 
4. mureksid; kongo qog‘ozi;