Тупроқни ким таҳлил. Ас ўзг

2-rasm 
Yog‘och 
yoki 
rezina 
tayoqcha bilan chinni hovonchada 
namuna kesakchalarini maydalash 

---

63 
Tahlil qilish uchun laboratoriyaga olib kelingan tuproq namunalari 
laboratoriya stoliga yozilgan toza qog‘oz ustiga bir tekis yoyiladi. So‘ng 
undagi yirik kesakchalar sekin-asta qo‘lda maydalanadi. Shundan keyin 
namunadan 500—1000 g tuproq tahlili uchun tortib olinadi. Ushu tuproq 
namunasi yana bir tekis qilib yoyiladi va bir nechta katakchalarga 
bo‘linadi. 
Katakchalarning har biridan oz-ozdan tuproq olinib, ularning umumiy 
massasi 300 dan 600 g gacha yetkaziladi, shu tartibda tayyorlangan 
tuproqdan har bir tahlil uchun yana o‘rtacha namuna olinib, maxsus 
elaklardan o‘tkaziladi. Misol uchun tuproqning tarkibidagi – gumus, ozuqa 
elementlarini aniqlash uchun teshiklar kattaligi 0,25 mm li, suvda oson 
eruvchi tuzlarni aniqlash uchun esa 1 mm.li elakdan o‘tkazilgan tuproq 
namunalari shisha idishlarga solinib, og‘zi mahkam berkitilgan holda 
saqlanadi. Bunday idishlarda saqlangan tuproqning tarkibi va xususiyatlari 
uzoq vaqtgacha o‘zgarmaydi. 
Namunadan o‘simlik ildizchalari, yirik mexanik zarralar va boshqa 
aralashmalar ajratib olinadi. Ajratib olingan aralashmalar namuna uchun 
olingan tuproq massasiga nisbatan foizlarda tenglama bilan aniqlanadi: 
Bu yerda, h — namunaga olingan tuproq massasi; a — namunaga 
olingan tuproq ichidagi qo‘shilma; 100 - namunaga olingan tuproq 
massasi; 1000 - foizga o‘tkazish koeffitsiyenti.
Tuproqning kimyoviy analizida qo‘llaniladigan sifat va miqdoriy 
usullar 
Miqdoriy tahlil, uning tortma va hajmiy usullari.
 
Tekshirilayotgan 
modda tarkibidagi ayrim elementlar yoki ularning birikmalari miqdorini 
aniqlash maqsadida kimyoviy miqdoriy tahlil o‘tkaziladi.