Тупрокшунослик



Download 2,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/82
Sana24.02.2022
Hajmi2,93 Mb.
#232946
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   82
Bog'liq
tuproqshunoslik

Ишнинг бажарилиши: 
1. Тайёрланган тупроқ намунаси дискнинг орқа томонига қуйилиб, 
дискнинг устига тарози тошидан қуйилади (Тупроқ диска яхшироқ 
ёпишишлиги учун) ва бир минўтдан тошлар олинади. 
2. Сўнгра тарозининг ўнг палласидаги тигелга диск тупроқдан 
узилгунга қадар қум солиб борилади. Диск тупроқдан ажралгач тигелдаги 
қум тортилади ва қумнингоғирлиги диск юзасига (сатхига) бўлинади. Бу 
курсатгич тупроқни ёпишқоқлик даражаси бўлади. 
3. Пластиклик аниқлангач дискдаги тупроқ юзасидан (дискка
ёпишган қисмидан) намуна олиниб унинг намлиги аниқланади. Олинган 
маълумотлар асосида пластикликнитупроқ намлигига боғликлигининг 
графиги чизилади. Графикни ордината ўқида ёпишқоқлик, абцисса ўқда эса 
тупроқ намлиги қуйиб борилади. 
Керакли жихозлар: Н.А.Качинский тарозиси, техник тарози чинни 
пиёлача, металл куракча, тигель,алюмин бюкслар, қум. 


49 
11 – расм. Ёпишқоқликни аниқлаш асбоби. 
 
ТУПРОҚНИНГ БУКУВЧАНЛИГИ (КУПЧИШИ)
 
тупроқнинг сув таъсирида уз хажмини ошириш қобилиятига унинг 
букувчанлиги(купчиши) дейилади.Букувчанлик коллоидларни сув шимиб 
минерал ва органиқ зарралар атрофида гидрат кобиклар(сув пардаси) хосил 
қилиши ва шу туфайли бу зарраларни бир бирларидан четга сурилиши 
натижасида юзага келади.Тупроқ зарраларини сув ютиш қобилияти 
канчалик юқори бўлса сув пардаси ҳам шунчалик калин бўлиб букиш 
даражаси 
юқори 
бўлади.Шунинг 
учун 
ҳам 
Оғир 
механиқ 
таркибли,серчиринди 
ва 
икқиламчи 
минералларни 
купрок 
саклагантупроқларни 
букувчанлик 
қобилияти 
ката 
бўлади.Букувчантупроқларда сувни тез парланиб кетиши уларни 
чукишига(хажмини кичрайишига)олиб келади.Чукиш даражаси юқори 
бўлгандатупроқ юзаси ёрилиб кетади ва физикавий парланиш кучаяди. 
Тупроқни букувчанлик қобилиятини аниқлашни бир нечта усуллари 
мавжуд.Қуйида уларни айримлари баён этилади. 


50 

Download 2,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   82




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish