Тупроқ физикаси

23-жадвал 
Сувга чидамли агрегатларининг миқдорига қараб тупроқнинг 
структуралилигини баҳолаш шкаласи
(М.Умаров, Ж.И.Икромовлар маълумоти) 
 
Кўрсаткичлар 
Кўрсаткичлар 
миқдори 
Баҳоси
Сувга чидамли агрегат-
лар миқдори (0,25 мм 
дан катта агрегатлар 
йиғин-диси 
бўйича 
оғирлигига нисбатан % 
ҳисобида 
> 25 
Яхши структурали
– типик бўз тупроқ 
минтақасининг 
ботқоқ, 
ботқоқ-ўтлоқ 
тупроқларининг ҳайдаладиган қатламига хос. 
15 - 25 
Ўртача структурали 
– маданийлашган бўз 
тупроқлар ва бедазорнинг ўтлоқи тупроқларига 
хос. 
10 - 15 
Енгил структурали
– эрозияланган типик бўз 
тупроқлар, суғориладиган бўз тупроқ ва чўл 
минтақасидаги 
гидроморф 
тупроқларнинг 
ҳайдаладиган қатламига хос. 
5 – 10
Ёмон 
структурали
– 
шўрланмаган 
суғориладиган тақир тупроқ, шўрланган бўз 
тупроқлар ва чўл минтақасидаги бошқа 
тупроқларга хос. 
< 5 
Структурасиз 
– янги ўзлаштирилган тақирлар, 
чўл-қумоқ комплексида учрайдиган кулранг ва 
тақир ерлар учун хос. 
Тупроқнинг структурали 
таркиби (10 мм дан 0,25 
мм 
гачи 
бўлса 
агрегатлар йиғиндиси) 
> 70 
Энг яхши
– типик бўз тупроқлар минтақасидаги 
гидроморф 
тупроқларнинг 
структурали 
ҳайдаладиган қатламига хос, бедазордаги бўз 
тупроқларнинг қатлами, шунингдек етилган 
пайтда ишлов берилган енгил тупроқларга хос. 
60 - 70 
Яхши
– етилган пайтда ишлов берилган бўз 

---

80 
тупроқ, бедапоядаги тупроқ қатлами бўйича 
тақир ва механик таркиби серлой бўлган чўл 
минтақасидаги 
гидроморф 
тупроқларнинг 
ҳайдаладиган қатлами учун хос. 
45 - 60