Tuban o‘simliklar

AKRAZIYALAR BO‘LIMI – ACRASIOMYCOTA

Akraziyalar tabiatda keng tarqalgan, ularni o‘rganish bo‘yicha tadqiqotlar yo‘q hisobi. Ular quyidagi umumiy tafsifga ega.

1. Tanasisilindr shaklidagi fagotrof oziqlanadagan amyoba ko‘rinishida. Farqli tomoni bitta katta lappaksimon psevdopodiyga ega.
2. Harakatisitoplazmani zarb bilan oldinga tashlash bilan ro‘y beradi.
3. Tanasini orqa qismida qisqaruvchi vakuolasi bor, bu joyda mayda, ipsimon psevdopodiylar hosil bo‘lishi mumkin.
4. Ko‘payishi – sporalar hosil qilishi bilan ro‘y beradi. Ayrim turlarida xivchinli boqich aniklangan.
5. Jinsiy ko‘payishi xali o‘rganilmagan. Pushti akrazis turida (Acrasis rosea) sporalar unib amyobaga aylanadi, ular bakteriyalar, achitqi zamburug‘ zoosporalari bilan oziqlanadi.
6. Mitoz va hujayrani bo‘linishi natijasida yuzaga kelganlaridan katta populyatsiya hosil qiladi.
7. Noqulay sharoitda (odatda birdaniga ro‘y berganda) amyobasistaga aylanadi. Qulay sharoit paydo bo‘lishi bilan amyobalar psevdoplazmodiylar hosil qiladi, ulardan pushti daraxtchagacha o‘xshash tuzilma – sorokari yuzaga keladi.
Akraziyalar hamma joyda uchraydi. ular tuproqda, o‘simlik qoldiqlarida, ayniqsa hayvonlarning tezaklarida ko‘p.


OPISTOKONTA – OPISTOCONTA OLAMI ‑ AMOEBOROE (MYXOBIONTA)


Amoebozoa oilasiga mansub organizmlarda tanasi bir yadroli amyoba ko‘rinishida ular psevdopodiyli yoki psevdopodiysiz bo‘lib ko‘p yadroli plazmodiy, psevdoplazmodiy yani amyobalar koloniyasini hosil qiladi. Bu oilaga mansub organizmlardan haqiqiy shilimshiqlar – Myxomycota va distiostelalar – Dictyosteliomycota haqida ma’lumotlar keltiramiz.


HAQIQIY SHILIMSHIQLAR BO‘LIMI ‑ MYXOMYCOTA
Xaqiqiy shilimshiqlar quyidagi umumiy tavsifga ega:
1. Vegetativ tanasi u yoki bu darajada gigant amyoba ko‘rinishiga (plazmodiy deb ataladigan) ega.
2. Ko‘payganda plazmodiy turlicha shakllarda ichi spora bilan to‘lgan idishga o‘xshab qoladi. Bazan bu idishdagi spora oz yoki faqat bitta bo‘lishi mumkin. Spora unganida bir yadroli amyoba-simon hujayra (miksamyoba) yoxud bitta yoki ikkita (xivchin ikkita bo‘lsa bittasi ikkinchisidan uzun) xivchinli zoospora (planotsit)ga aylanadi. Ko‘p hollarda xivchinlar tezda yo‘qolib zoospora miksa-myobaga bo‘linib ko‘payadi. Malum vaktdan keyin ular ko‘shilishib zigotani hosil qiladi. Bir qator turkumda miksoamyobalar bo‘lmay-di, jinsiy jarayon xivchinli hujayralar orasida ro‘y beradi.
Vegetativ holatida ular diploid, sporalar hosil qilish oldidan yadro meyoz bo‘linadi, shu boisdansistaga aylangan sporalari gaploid yadroga ega.
Tuproqda, o‘lik organik qoldiqda tarqalgan, bakteriyalar, zam-burug‘larning zoosporalari, bir hujayrali suvo‘tlar bilan oziqlanadi.