Тти кафедраси Кинотелекомпозитсия қуриш технологиялари

Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникатсияларини ривожлантириш вазирлиги Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети
ТТИ кафедраси


Кинотелекомпозитсия қуриш технологиялари фани бўйича

1-оралиқ назорат иши

Мавзу: Кадрнинг чегаралари ва пропорция принципи

Текширди: Базарбаев Б

Бажарди: 511-17- гуруҳ талабаси Авазмурадов Хаёт

Тошкент 2020

Кадрнинг чегаралари ва пропорция принципи

Кадрни идрок қилишда биз ўша бир моментда объектни англаймиз ва объект ва кадрнинг чегаралари орасидаги ўзига хос нисбатни ажратамиз. Идрок қилишни тадқиқ қиладиган психологлар ўрнатишдики, томошабин объект тасвирда эгаллайдиган ҳолатга боғлиқ равишда статик объектга беихтиёр у ёки бу ҳаракатланиш потенциалини беради. Битталик объект кадрнинг марказига ёки бурчакларига ва чегараларига “тортилади”. Агар куч майдонлари график тасвирланса (1-расм), осойишталик/мувозанат нуқтаси жойлашгани тушунарли бўлиб қолади (тасвирнинг марказида ва марказдан бурчакларга бўлинадиган нурлар ўртасида), кузатувчи объектнинг бўлиши мумкин йўналишини аниқлай олмагандаги ноаниқлиқ нуқтаси эса қаерда ва шу туфайли унда қандайдир перцептив ноқулайликни ҳис қилиш вужудга келади.

1-расм. Битталик объект кадрнинг марказига ёки бурчакларига ва чегараларига тортилади. Кузатувчи объектнинг бўлиши мумкин йўналишини аниқлай олмагандаги ноаниқлиқ нуқтаси ҳам мавжуд

Объект марказга ёки четларга пассив тортиладими ёки ўз траекторияси бўйича актив ҳаракатланадими, бу кадрнинг таркибига боғлиқ бўлади.

Статик объектни тасвирнинг чегараларига нисбатан ҳаракатланиши йўналишини топа олиш қобилияти идрок қилишнинг ички ташкил этувчиси ҳисобланади. Бу тасвирнинг таркиби ва олдинги тажрибага асосланган интеллектуал мулоҳаза қилиш эмас, балки идрок қилишнинг тузилмавий элементи ҳисобланади. Шунинг учун тасвирнинг чегаралари ва унинг шакли композициянинг қурилишига шунчалик кучли таъсир қилади.

Фотография нафақат визуал элементларнинг ўлчамлар нисбатлари, шакллар, ёрқинликлар фарқлари ва ранг зидлигида, балки кадрнинг чегаралари берадиган яширин тузилмада ҳам қурилади. Тасвир кўринадиган элементлардан ташкил топган. “Кўринмайдиган” жиҳатлар композицияга ўта кучли таъсир қилиши мумкин. Манзара ҳақида сўзланганда биз ишонч ҳосил қилдикки, кузатувчи, агар бу ҳатто унчалик маълум бўлмасада, уфқ чизиғи қаердан ўтишини (кадрнинг ичида ёки унинг чегараларидан ташқарида) аниқ билади.

Куч “майдони” кадрнинг чегараларида бўлган объектларга таъсир қилади, шунинг учун композицион қуришнинг исталган ўзгартирилишини бу таъсирга киритиш керак бўлади.

Агар объектив ўта юқори йўналтирилган бўлса, у ҳолда объект ва кадрнинг юқори чегараси орасидаги масофа жуда юқори бўлади, бундан объект кадрнинг пастки чегараси ортига “сирғалишини” ҳис этиш вужудга келади. Агар кераксиз масофани йўқотишга уринишда биз объективни ўта пастга туширсак, объект кадрни тасвирнинг юқори чегараси орқали тарк этишини ҳис қилишимиз вужудга келади.