Truba ichida truba

16-rasm. Moddiy balans tuzishga ¹⁶
oid.

bu yerda D=Q/(i -i) - isituvchi bug` sarfi.
Issiqlik o`tkazish koeffitsienti ushbu formuladan hisoblanadi:

K  ¹
1 _{ }^{n } _i
 1

^1 ^{1 }i ^ 2
^{bu yerda }1 ^{va }2 ^{issiqlik berish koefitsientlari 4 - bobdagi tegishli kriterial} tenglamalardan aniqlanadi.
Jarayonni o`rtacha harakatga keltiruvchi kuchi quyidagi tenglamalardan topiladi:

t _ур
 ^tmax ^{ t}min
2
yoki
t <sub>ур


</sub> ^tmax ^{ t}min
2,3lg ^tmax
tmin

Issiqlik almashinish yuzasi issiqlik o`tkazishning asosiy tenglamasidan aniqlanadi:

F  ^Q
K  t _ур

Isitkichdagi trubalar sonini esa, ushbu tenglamadan aniqlash mumkin:

_{n } 4  F

Т
d ²l
^{bu yerda d}T ^{- trubalar tashqi diametri, m; l – truba uzunligi, m.}
Teshikli panjarada trubalar joylashtirish ushbu bobda ko`rib chiqilgan usullardan birida amalga oshiriladi.
Qobiq - trubali issiqlik almashinish qurilmasining diametrini ushbu formulada hisoblab topish mumkin:
D  1,3…1,5 b 1 d_Т  4d_Т
Issiqlik almashinish qurilmasining gidravlik qarshiligi Darsi - Veysbax formulasidan topiladi:
_  ^l  ^{w2
p }  ^ _d ^ _^  ₂
 
bu yerda  - gidravlik qarshilik koeffitsienti; l - truba uzunligi, m; d - truba
17

diametri, m;  - mahalliy qarshilik koeffitsientlarining yig`indisi; w – muhit tezligi, m/s;  – muhit zichligi, kg/m<sup>3</sup>.
Isitkichning texnologik jarayon uchun yaroqligini bilish uchun tekshiruv hisoblashi o`tkaziladi. Buning uchun quyidagi boshlang`ich mahlumotlar zarur:
F – issiqlik almashinish yuzasi; Q – issiqlik yuklama; muhitlarning qurilmaga kirish va chiqishdagi temperaturalari; w – muhit tezligi va muhitlar fizik parametrlari.
Hisoblash davrida quyidagilar aniqlanadi:
berilgan issiqlik yuklama va haqiqiy issiqlik almashinish sharoitlaridagi termik <sup>qarshilik; zarur bo`lgan o`rtacha temperaturalar farqi t</sup>3<sup>; mavjud o`rtacha temperaturalar farqi t</sup>m^{; qurilmaning ish unumdorlik zahirasi.}
Temperaturalarning o`rtacha farqi ushbu formuladan topish mumkin:

t₃ 

Q
K  F

Mavjud o`rtacha temperaturalar farqining zarur o`rtacha temperaturalar farqiga nisbati isitgichning ish unumdorlik zaxirasi deb ataladi:
_{ } t_м
t_з
Zarur o`rtacha temperaturalar farqi issiqlik almashinish qurilmasining o`rtacha ekspluatatsion ishlash sharoitlari va issiqlik almashinish yuzasidan foydalanish koefitsientini hisobga olgan holda aniqlanadi

18

Hisob qism
Metil spirtini suv bilan sovutish uchun “quvur ichida quvur” tipidagi issiqlik almashinish qurilmasini hisoblash
Metil spirtini suv bilan sovutish uchun “quvur ichida quvur” tipidagi issiqlik almashinish qurilmasini hisoblash. G=7 t/soat, 𝑡₁=65℃, 𝑡₂=45℃. Sovutuvchi suv:
𝑡₃=18℃, 𝑡₄=25℃.
65→45℃ metil spirti 25←18℃ suv
Suvning o’rtacha haroratini aniqlaymiz: 𝑡₂=0.5(18+25)=21.5℃; 𝑡₁ = 𝑡₂ + 𝑡_{𝑜′𝑟𝑡}
∆𝑡_𝑘𝑎𝑡=𝑡₁ − 𝑡₂ = 66.5 – 21.5 = 45℃;
∆𝑡_{𝑘𝑖𝑐ℎ}=𝑡₄ − 𝑡₃ =25 − 18 = 7℃

^∆𝑡𝑘𝑎𝑡
^∆𝑡𝑘𝑖𝑐ℎ
45
= ₇ = 6.42

𝑡_{𝑜′𝑟𝑡}—haroratini o’rtacha logarifmik formula orqali aniqlaymiz:

_{𝑡 =}∆𝑡_𝑘𝑎𝑡−∆𝑡_{𝑘𝑖𝑐ℎ=} 45−7
= ³⁸ = 20.54℃

𝑜′𝑟𝑡
2,3𝑙𝑔 ^{∆𝑡𝑘𝑎𝑡
∆𝑡}𝑘𝑖𝑐ℎ
2,3𝑙𝑔6.42
1.85

Metil spirtining o’rtacha haroratini aniqlaymiz:
𝑡₁=20.54+21.5=42.℃
Endi metil spirtini 42℃ dagi fizik xossasini aniqlaymiz.
𝜌 =755 ^𝑘𝑔; 𝜇 =0,345*10⁻³ Pa*s;
1 _𝑚3 1
𝐺 =0,69; 𝑐 =4130 ^𝐽 ;

𝑇1
¹ 𝑘𝑔∗𝐾

5% sovuqlikning yoqotilishini hisobga olgan holda issiqlik sarfi Q=2807,3(𝑡_{1.𝑜𝑥𝑖𝑟} − 𝑡_{1.𝑏𝑜𝑠ℎ})=2807,3*0,69*38=48425,9 T;

𝐺_2
= 𝑄
^𝑐1^(𝑡2.𝑜𝑥𝑖𝑟^−𝑡2.𝑏𝑜𝑠ℎ⁾
₌ 48425,9 _=0,68
4190∗17

𝑉 = ^𝐺𝑇1 = ^0,69 =0,00091=91*10⁻⁴ 𝑚³/s

1 _𝜌1
755

𝑉 =^0.68 =0.7*10⁻³ 𝑚³/s
² 998
𝜌 =998 ^𝑘𝑔; 𝑐 =4190 ^𝐽 ;

2 _𝑚3 2
𝑘𝑔∗𝐾

Issiqlik almashinish qurilmasini hisoblash o’z ichiga berilgan optimal tehnologik sharoitlarga to’g’ri keladigan zarur issiqlik o’tkazish yuzasini qurilmaning turini va konstruksiyalarining normallashgan varyantlarini tanlashdan iborat . Zarur issiqlik o’tkazish yuzasi issiqlik o’tkazishning tenglamalaridan topiladi

^𝐹𝑜′𝑟𝑡
₌ 𝑄
^𝑘∆𝑡𝑜𝘍𝑟𝑡
₌ 48425,9 130∗25
=14.9 𝑚²;

𝐹₂=9 𝑚² 5 ta seksiyali;
𝑑=159×4,5 mm; D=219×6 mm;
𝑙 =9 m; n=1;
𝑅𝑒=^𝜔𝑑𝜌;
𝜇
19

^𝑡𝑜′𝑟𝑡
=21.5℃ da metil spirti uchun 𝜌=755 ^𝑘𝑔;
_𝑚3

𝑐=0,66 ∗ 4190 = 2765
V=𝜔*F; 𝜇=0,35*10⁻³ Pa*s;

𝜔= ^𝑉 = ^0,00009 =0,05 m/s; F = ^𝜋𝑑2 = ^3,14∗0,152=0,018 𝑚²;

𝐹 0,08 4 4
𝑅𝑒=^{0,05∗0,15∗755}=16178,5> 10⁴ bo’lgani uchun umumiy holda issiqlik berish
0,00035
koeffitsientini aniqlash uchun kritial formula quyidagi ko’rinishga ega: Nu=0,023*𝑅𝑒^0,8*𝑃𝑛^0,4=0,23*16178,5^0,8*4,5^0,4=106,2
_Pn= 𝑐𝑚 ₌2765∗0,35∗10⁻³_{= 4,5}
𝑛 0,2
_𝛼=𝑁𝑢∗𝑛 ₌106.2∗0,2 _=141,6
𝑑 0,15
𝑑_∋=D-d=0,048
Qirrali turfalari orami uchun oqimning aylanib o’tishdagi issiqlik berilish:

𝑅𝑒=^{𝜔𝑑∋𝜌}; 𝜔=^𝑉
=1,7 *10⁻³ m/s;

𝜇 𝐹
𝐹 =^𝜋𝑑∋2 =0,0018 𝑚²; 𝜔=^1,7∗10−3 =0,94 m/s;
² 4 1,8∗10⁻³
_𝑅𝑒=0,94∗0,048∗998 _{= 36287 𝑃 =6}

0,8∗10⁻³
𝑐ℎ

Dumaloq ko’ndalang qismli to’g’ri truba yoki kanallarda issiqlik tashuvchi agentlarning agregat holati o’zgarmasdan turbulent rejimda oqishi paytida ushbu formulani qo’llash mumkin.
Nu=0,023*𝑅𝑒^0,8*𝑃_𝑐ℎ^0,4=0,023*56282^0,8 ∗ 6^0,4=314
_{𝑑 =} 𝑁𝑢∗ℎ ₌ 314∗0,44 ₌₄₁₈₇

2 _𝑑∋
0,048

K = ¹ = ¹
=133

1 1 1
+^∑ +
¹ +0,0004+ ¹

𝐿₁
𝐿 𝐿₂
144,5
4187

F= ^{𝑄
𝑘∆𝑡}𝑜𝘍𝑟𝑡
₌ 58111,11 _{= 17.5 𝑚2;}
133∗25

Mahalliy qarshiliklar

1. 
   Sig’im, 2-nasos, 3-truba ichida truba qurilmasi, 4-tiqim
   

20

1. 
   Truba kirish va chiqishi 𝜉₁=21,5
   

𝜉₂=2*4,4=8,8
𝜉₃=2*1,1=2,2

2. 
   Ventil 2 ta
   
3. 
   90˚ ga burilish 2 ta.
   

^∑ 𝜉=115+8,8+2,2=12,5; 𝜔=0,5 m/s
_𝑅𝑒=𝜔𝑑_∋𝜌 ₌ 0,5∗0,15∗755 _=16178.5

𝜇
_{𝜆 =}0,316
∜𝑅𝑒
𝑙=8 m
0,00035
= 0,027

𝑃_𝑑𝑎𝑛=10000 Pa
Umumiy yo’qotilgan bosim:

2
∆𝑃 =(1+ 𝜆 ^𝑙 +^∑ 𝜉)^𝜌𝜔 = (1+0,027* ⁸
+12,5)∗ ^751∗0,52=1403 Pa

² 𝑑 2
0,15 2

^∑ ∆𝑃=1403+10000=11403 Pa

_H=∆𝑃 ₌ 11403
= 1,6 m

𝜌𝑔 751∗9,8

Nasos quvvati

_N=11403∗0,9∗10 _{=0,15 kVt}
1000∗0,65

Mexanik xisob:

1. 
   Metil spirti uchun quvurning ichki diometri:
   

𝜔 =0,5 m/s
𝑑 =√^4𝑉1 =√^4∗1,1∗10−3 =0,053 m

^𝑚 𝜋𝑤
3,14∗0,5

2. 
   Sovuq suv uchun ichki diometr:
   

𝜔=2 m/s
𝑑 =√^4𝑉2 =√^4∗8,3∗10−3 =0,073 m

^𝑚 𝜋𝑤
3,14∗2

21

Xulosa.

Ushbu kurs loyihasida metil spirtini suv bilan sovutish uchun “quvur ichida quvur” tipidagi issiqlik almashinish qurilmasini loyihasini hisobladim. Hisoblashlarni bajarish davomida “Truba ichida truba” issiqlik almashinish qurilmasining afzalliklari : Tuzilishi va yasalishi sodda : suyuqliklar tezliklari katta bo’lgani uchun issiqlik o’tkazish koeffitsienti yuqori. Kamchiliklari qo’pol, metal sarfi ko’p, trubalararo bo’shliqni tozalash qiyin. Ajraluvchi konstruksiyali <> tipidagi issiqlik almashinish almashinish qurilmalarida temperatura ortishi bilan tashqi trubalarga bog’liq bo’lmagan holda ichki qurilmalarda trubalar o’zgarishi mumkin

22

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.

1. 
   Yusupbekov N.R, Nurmahammedov X.S, Zokirov S.G “Kimyoviy texnologiya asosiy jarayon va qurilmalari”—Toshkent
   
2. 
   Salimov Z.T “Kimyoviy texnologiya protsesslari va apparatlari”—Toshkent ‘O’qituvchi’ 1987
   
3. 
   Kavishiy G.D, Vasilev B.V “Prosessi i apparati pishovix texnologi” Moskva 1995
   
4. 
   Yusupbekov N.R, Nurmahammedov X.S, Ismatullayev P.R, “Kimyo va oziq- ovqat sanoatlarining jarayonlari va qurilmalari fanidan xisoblar va misollar” –Toshkent 2000
   

23