Traxeyalilar kenja tipining umumiy tavsifi va sistematikasi. Ko`poyoqlilar katta sinf ko`poyoqilar katta sinfining xilma-xilligi va ularning ahamiyati



Download 338,42 Kb.
bet2/3
Sana03.07.2022
Hajmi338,42 Kb.
#738054
1   2   3
Bog'liq
Hasharotlar katta sinfi klassifiatiyasi.

TUBAN HASHAROTLAR


A - mo`ylovsizlar (proyura).
B – oyoqdumli smintur.
D – qo`shdum kampoda
E - qildum.

Ochiq jagiilar, ya’ni haqiqiy hasharotlar (Ectognata) kenja sinfi

  • Bu turkumga mansub bo‘lgan hasharotlaming og‘iz organlari boshi oldingi yuzasida, ya’ni og ‘iz teshigining atrofida joylashgan; ко ‘zlari faset­kali, traxeya sistemasi yaxshi rivojlangan. Ochiq jag‘lilar orasida faqat qildumlilar turkumining vakillari birlamchi qanotsiz hasharotlar hisoblana­di. Ochiq jag‘lilar birlamchi qanotsiz hasharotlar (.Apterygota) va qan­otli hasharotlar (Pterygota) bo‘limlariga ajratiladi.
  • Birlamchi qanotsizlar bo ‘limi faqat qildumlilar turkumidan iborat. Qanotli hasharotlar bo ‘limi ham о ‘z navbatida qanotining tuzilishiga binoan qadimgi qanotlilar va yangi qanotlilarga; rivojlanishiga binoan chala metamorfoz bilan rivojlanadigan va to‘liq metamorfoz bilan rivojlanadigan hasharotlarga ajratiladi.

Birlamchi qanotsizlar (Arterygota) bo‘limi

  • Qildumlilar (Thysanura) turkumi. Qildumlilar cho'ziq tanasining uzunligi 8-20 mm bo‘lib, tangachalar bilan qoplangan. Qorin bo‘limi o‘nta bo‘g‘imdan iborat. Qorin oyoqlari rudimenti saqlanib qolgan (176-rasm).
  • Qorin bo‘limining keyingi tomonida uchta ko‘p bo‘g‘imli dum o‘simtasi bor. Og‘iz organlari kemiruvchi tipda tuzilgan; oddiy va fasetkali ko‘zlari bor. Chala o‘zgarish orqali rivojlanadi. Qildumlilar - juda harakatchan hasharodar. Ular toshlar va barglar ostida, o‘simlik qoldiqlari orasida hamda tuproqdagi yoriqlarda va xonadonlarda uchraydi. 0 ‘simlik qoldiqlari bilan oziqlanadi; 400 ga yaqin turi ma’lum. Qand tangachalisi (Lepisma sa- charina) va maxilis (Machilis) urug‘i turlari keng tarqalgan.

Qanotli hasharotlar (Rterygota) boiimi Chala o‘zgarish bilan rivojlanadigan hasharotlar (Hemimetabola) kenja bo‘limi

  • Bu guruhga mansub hasharotlaming qanotlari doimo yoyilib turadi, qo ‘nganda qanotlarini yig ‘ib ololmaydi. Ular eng qadimgi hasharotlar bo ‘lib, kunliklar va ninachilami o‘z ichiga oladi.
  • Kunliklar (Ephemeroptera) turkumi. Kunliklar uzunligi 10-15 mm keladigan qadimgi qanotli hasharotlar. Orqa qanotlari oldingisiga nisbatan juda qisqa yoki umuman rivojlanmagan. Qorin bo ‘limining uchki qismida ko‘p bo‘g‘imli uchta uzun o'simtalari (2-serki va 1 -paraserki) bo'ladi (177- rasm). Imagosining og‘iz organi reduksiyaga uchragan bo‘lib, oziqlan- maydi; ichagi esa havo bilan to'lgan. Imago davrida 2-3 soat, ba’zan bir necha kun yashaydi. Suvga tuxum qo'ygach halok bo'ladi. Lichinkalari 1-3 yil umr ko'radi. Kunliklaming og'iz organlari kemiruvchi bo‘lib, o'simlik qoldiqlari bilan oziqlanadi. Lichinkasi tanasining ikki yonida traxeya jabralari bo'ladi. Lichinkalar juda ko'p (25 martagacha) tullab, qanotii subimago davriga aylanadi va suvdan uchib chiqadi. Subimago bir necha minut o'tgandan so‘ng yana tullab, haqiqiy imago davriga aylanadi. Kunliklam­ing lichinkalari suv hayvonlari uchun oziq bo‘ladi. 1600 ga yaqin turi ma’lum. Oddiy kunlik Ephemera vulgata keng tarqalgan.


Download 338,42 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish