Transportni turlari mamlakatlar aro iqtisodiy aloqalarda transportni tutgan o`rni bug‘ mashinasidan foydalanish sohasining kengayishi

TRANSPORTNI TURLARI MAMLAKATLAR ARO IQTISODIY ALOQALARDA TRANSPORTNI TUTGAN O`RNI

Bug‘ mashinasidan foydalanish sohasining kengayishi.

Vaqtlar o‘tishi bilan konstruktor va ixtirochilar bug‘ mashinasidan boshqa sohalarda ham foydalanishga harakat qildilar.

Nihoyat, 1807-yilda amerikalik mexanik Robert Fulton bug‘ bilan harakatlanadigan eshkakli charxlari bo‘lgan birinchi paroxodni qurdi.

Robert Fulton
Birinchi paroxod.

Uzunligi 40,5 metr, eni 5,5 metrga yaqin bo‘lgan bu paroxod «Klermont» deb ataldi.

«Klermont»

Paroxod sinovdan o‘tkaziladigan kuni juda ko‘p odam yig‘ildi. Ular tomoshaga kelishgan edi.

R. Fulton yaratgan kema esa shamolga qarshi ham suza olganligini ko‘rgan tomoshabinlar hayratga tushdilar. Sinov paytida paroxod soatiga 8 km tezlik bilan suzdi.

Jahonda temiryo‘llar qurishning boshlanishi.

Angliya portlariga
qaram o‘lkalardan juda katta miqdorda
xomashyo olib keltirila boshlandi.

Nihoyat, 1825-yilda Jorj Stefenson ikkita shahar o‘rtasida dastlabki temiryo‘lni qurishga muvaffaq bo‘ldi.

Birinchi parovoz.

Samolyotning yaratilishi.

Odamzod uzoq-uzoq davrlardayoq osmonga parvoz qilishni orzu qilgan. XIX asrning oxiri – XX asr boshlariga kelib odamning bu orzusi ushaldi.

Olimlar va konstruktorlar dvigateli yonilg‘i (benzin, kerosin) bilan ishlaydigan samolyot yaratish ustida ham bosh qotirdilar.

Nihoyat, 1902-yilda amerikalik aka-uka Uilber va Orvill Raytlar dunyoda birinchi shunday samolyot yaratdilar.

Ular 1903-yilda 3 metr balandlikda birinchi parvozni amalga oshirdilar. Parvoz atigi 12 sekund davom etdi.

Keyingi yillarda aka-ukalar samolyotni takomillashtirishni davom ettirdilar va soatiga 60 km. tezlik bilan uchadigan samolyot yaratdilar.

1913-yilda esa rossiyalik konstruktor Igor Sikorskiy “Русский Витязь” (Rus pahlavoni) deb atalgan ajoyib samolyot yaratdi.

U dunyodagi birinchi 4 dvigatelli samolyot edi.

Bugungi kunda samolyot millionlab kishilarning uzog‘ini yaqin qilmoqda. Ming-minglab tonna yuklar tashilmoqda. Ular safida «O‘zbekiston havo yo‘llari» aviakompaniyasining samolyotlari ham bor.