Transportda ortish-tushirish ishlarini tashkil etish

To‘kuvchi to‘rlar va shchitlar
avtomobil kuzoviga ortilgan turli qishloq
xo‘jalik yuklarini (qand lavlagi, silas va boshqalar) tushirishga mo‘ljallangan.
Ularning ishlash prinsipi quyidagicha. YUkni avtomobilga ortishdan oldin shchitni
avtomobil platformasining oldingi bortiga jins qilib qo‘yiladi. To‘rni esa platforma
yuzasiga yoyib, orqa uchiga va shchitga arqon bog‘langan bo‘lib, yuk
tushiriladigan joyda qo‘zg‘almas bir tayanch topib bog‘lab qo‘yiladi. SHundan
keyin avtomobil maksimal tezlik bilan yurib ketadi, to‘r yoki shchit yuklarni
platformadan sidirib tushiradi. Arqon uchini bog‘lash uchun yuk tushirish
maydonida tayanch (qo‘zg‘almas) puxta topilmasa, boshqa avtomobilga yoki
traktorga bog‘lash mumkin. bu usulda yukni tushirishga 3-5 min vaqt ketadi.
Konsolli qo‘l kranlari
donali va og‘ir yuklarni, konteynerlarni ortish-
tushirishga mo‘ljallangan bo‘lib, yuk ishlari hajmi katta bo‘ymagan punktlarda
ishlatiladi.
Konsol kranda dvutavr shakli balka (konsol) bo‘lib, uni bino devori yoki
kolonnasiga sharnir bilan mahkamlangan tortqi ushlab turadi. Kran komplektida
qo‘l tali, richagli tal yoki chig‘irdan iborat yuk ko‘taruvchi mexanizmi bo‘ladi.
Qo‘l tali va aravachali konsol kranlar ko‘p ishlatiladi. Ular yukni konsol bo‘ylab,
gorizontal ko‘chiradi. Kranning konsol strelasi gorizontal tekislikda aylanadi.
Strela, odatda 280
0
ga buriladi, lekin o‘rnatilgan joy imkoniyatiga qarab, 360
0
ga
ham burilishi mumkin. strela qulochi 5-6 m dan oymaydi. YUk ko‘tarishi
ko‘pincha, 0,5-1,0 t bo‘ladi, lekin ba’zan 3 t gacha ko‘tarishi mumkin.
Ko‘prikli qo‘l kranlari
donaliva og‘ir yuklarni avtomobillarga ortish,
ulardan tushirish uchun sexlarda garajlarda yig‘ish-montaj ishlarida qo‘llanadi.
Bunday kran P-shaklidagi konstruksiyadan iborat bo‘lib, tayanchlari
g‘ildirakchalarga o‘rnatilgan, kundalang qismi bankadan iborat. Balkaga yuk
ko‘taruvchi moslama aravachali qo‘l tali osib qo‘yilgan, u gorizontal va vertikal
yo‘nalishda harakat qiladi, 3t gacha yuk ko‘taradi. Ko‘tarish balandligi 3,5 m
gacha, kranning o‘z og‘irligi 400-600 kg.
Bunkerlar
sochiluvchan yuklarni (don, ko‘mir, chaqiq tosh, mayda tosh va
boshqalar) tezkorlik bilan ortishga, shuningdek pogruzchiklar va transport
vositalarining ishlarini muvofiqlashtirishga mo‘ljallangan. Bunkerlar statsionar va
ko‘chma bo‘ladi, hajmi 100m
3
gacha bo‘ladi.

---

44
Maxsus tayanchlarga yoki omborxonaga o‘rnatilgan bunkerning pastki
qismida to‘kish tuynugi bo‘lib, qopqoq bilan berkitiladi. U qo‘l kuchi yoki
mexanizm yordamida (elektr yoki gidravlik) ochib-yopiladi.
Bunkerga yuk konveyer, pogruzchik yoki boshqa mexanizmlar yordamida
yuk ortiladi va undan o‘z og‘irligi bilan to‘kiladi.