Transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi

1-rasm. Oddiy avtomobillar.
a)GAZ-24 “Volga” – yengil avtomobil; b) RAF-2203, “Latviya” – mikroavtobus; 
c) KAvZ – 685; d) LiAZ-677 – avtobuslar; e) GAZ-53A; f) ZIL-130 – yuk 
avtomobillari. 

---

6 
Ilk avtomobillar 
 
 
 
 
 
 
 
Zamonaviy avtomobillar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

7 
2-rasm. O’tag’onligi oshirilgan avtomobillar:
a) UAZ-469 – yengil avtomobil; b) UAZ-452D; c) GAZ-66; d) KamAZ-5320; 
e) ZIL-131; f) KrAZ-257 – yuk avtomobillari. 
 

---

8 
3. Avtomobillarning konstruktiv tuzilishi. 
 
Zamonaviy avtomobil juda murakkab mashina bo’lib, u bir-biriga bog’liq 
holda ma'lum bir vaznfani bajaruvchi bir necha mexanizm qurilma va qismlardan 
tashkil topgan. Ko’pchilik avtomobillarning umumiy tuzilish sxemasi, ularning 
mexanizm va sistsmalarining ishlash uslubi va ish sharoiti bir biriga o’xshash. Shu 
sababli avtomobilning umumiy tuzilishini o’rganish uchun ba'zi soddalashtirishlar 
kiritamiz. 
Umuman olganda, avtomobil detallar, birikmalar, mexanizmlar, qurilmalar 
va
tarmoqlar yig’indisidan iborat. 
Dеtal 
– mеxanizm va mashinalarning yig’ish ishlarisiz tayyorlangan ayrim-
ayrim qismlari (masalan, porshеn barmog’i, shеstеrnya va xokazo). 
Uz’еl
– bir nеcha dеtallarning mashinada yoki mеxanizmda ma'lum mustaqil 
vazifani bajaruvchi birikmasi. 
Mеxanizm
– harakatni ma'lum tartibda uzatuvchi va o’zgartiruvchi tuzilma. 
Agrеgat
– bir nеcha tuzilmalarni bir butun qilib birlashtirgan holda 
ishlovchi qurilma (masalan, avtomobil dvigatеli, uzatmalar qutisi, taqsimlash qutisi 
va yetaklovchi ko’prik).